Προσπάθεια των Τούρκων για κατάληψη του αεροδρομίου Λευκωσίας Στη συνέντευξη του ο Παπαμελετίου είπε: «Βηματίζοντας νευρικά στο προαύλιο του Μετοχίου της Μονής Κύκκου, σκεπτόμουν συνέχεια την απώλεια του πληρώματος και των καταδρομέων μου. Στις 07:15 περίπου, μου τηλεφωνεί ο Ταγματάρχης Γεώργιος Λιάπης από το ΓΕΕΦ. και μου λέει: "Γιώργη, υπάρχει πρόβλημα ασφάλειας στο αεροδρόμιο Να στείλεις αμέσως ένα Λόχο". Διέταξα αμέσων τον Υπολοχαγό Πλάτωνα Κολοκοτρώνη να πάρει το Λόχο
του, να επιβιβασθεί στα λεωφορεία, και να πάει στο αεροδρόμιο. Πληροφορίες του είπα θα πάρεις από τον Παπαδόπουλο και δεν ξέρω από ποιόν άλλον, διότι δεν μου είπαν περισσότερες λεπτομέρειες. Υπέθεσα, ότι το ΓΕΕΦ φοβόταν μήπως οι Τούρκοι τους αιφνιδιάσουν με ρίψεις αλεξιπτωτιστών, καταλάβουν το αεροδρόμιο και υψώσουν τούρκικη σημαία. Αγνοούσα τελείως το γεγονός, όπως πληροφορήθηκα εκ των υστέρων, ότι τουρκικές δυνάμεις είχαν πλησιάσει το αεροδρόμιο. Ήταν εγκληματική αυτή η παράλειψη ενημέρωσης μου. Πολύ γρήγορα, ξανατηλεφωνεί ο Λιάπης και μου λέει: "Γιώργη, να στείλεις και άλλο Λόχο". Έδωσα εντολή στον Λοχαγό Γιάννη Κιουτσούκη, να πάρει το Λόχο του και να πάει γρή-γορα στο αεροδρόμιο. Παράλληλα διέταξα τον Ταγματάρχη Βασίλη Μανουρά, που ήταν Διευθυντής του 3ου Γραφείου της Μοίρας να επιβιβασθεί στο τελευταίο λεωφορείο και να πάει και εκείνος στο αεροδρόμιο και να αναλάβει τη Διοίκηση της διλοχίας. Πριν ξεκινήσει καλά -καλά, ο Λόχος, μου ξανατηλεφωνεί και μου λέει: «Γιώργη να πάει και 3ος Λόχος». Τον ρώτησα τι συμβαίνει; και μου είπε: «Είναι ανάγκη. Στείλ'τους γρήγορα, και μου κλείνει το τηλέφωνο". Αμέσως διέταξα τον Υπολοχαγό Δημοσθένη Ρούχα να πάρει το Λόχο του και να πάει στο αεροδρόμιο. Αφού έφυγαν οι μάχιμοι Λόχοι, είπα στον Λοχαγό Γεώργιο Μπαραμπούτη, Διοικητή του Λόχου Διοικήσεως: "Φεύγω για το αεροδρόμιο. Όταν έρθουν οι Αξιωματικοί από την αναγνώριση των νεκρών και την επίσκεψη των τραυματιών, φορτώστε όλα τα υλικά και ελάτε στο αεροδρόμιο". Επιβιβάσθηκα στο Landrover, που μου είχαν διαθέσει, στο οποίο είχα τοποθετήσει τη μεγάλη κεραία του ασυρμάτου, με οδηγό έναν Κύπριο Αστυνομικό- το μικρό του όνομα ήταν Γιαννάκης- τον οδηγό, και τον ασυρματιστή μου. Όπως πληροφορήθηκα αργότερα. οι Λόχοι του Κιουτσούκη και του Ρούκα, έφθασαν ταυτόχρονα στο αεροδρόμιο και ο Ρούκας πήρε πρώτος εντολές από τον Μανουρά και ανέπτυξε το Λόχο του στο κεντρικό κτήριο του αεροδρομίου και στη συνέχεια ο Κιουτσούκης, που ανέπτυξε το Λόχο του στο κτήριο της ΣΙΤΑ (αντίστοιχο ελληνικό ΟΤΕ), που ήταν εκτός αεροδρομίου. Σε απόσταση περίπου 200 μέτρων από την πύλη του αεροδρομίου, δέχομαι μία ριπή από αριστερά, από το μέρος που ήταν τα οικήματα της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ. Αμέ-σως, διέταξα τον Κύπριο οδηγό να σταματήσει, λέγοντας "βαλλόμεθα πηδάτε έξω". Πήδησα πρώτος και ακολούθησαν και οι άλλοι. Είμαι πλέον βέβαιος πως οι σφαίρες που ρίχτηκαν εναντίον μου, ήταν σφαίρες των 9 μιλιμέτρ από μικρό αυτόματο όπλο, και εκτιμώ πως αυτές τις έριξαν οι δυνάμεις του ΟΗΕ, που ήταν αριστερά μου, ενώ οι Τούρκοι, όπως διαπίστωσα, ήταν δεξιά μου, και αυτό για να μας προκαλέσουν σύγχυση, μόλις είδαν το landrover με την κεραία του ασυρμάτου που προε-ξείχε, διότι κατάλαβαν ότι στο όχημα αυτό ήταν ο επικεφαλής των δυνάμεων που είδαν και μπήκαν μέσα στο αεροδρόμιο. Εκτιμώ ότι, η επέμβαση των δυνάμεων του ΟΗΕ αυτή την ώρα έγινε για να μην προλάβουμε να αναπτύξουμε τον οπλισμό μας (πολυβόλα, οπλοπο-λυβόλα. αντιαρματικά κ.λ.π.), διότι μόλις λίγο πριν είχαν φθάσει οι Λόχοι στο αεροδρόμιο, υποβοηθώντας με αυτόν τον τρόπο, τις δυνάμεις των Τούρκων να καταλάβουν το αεροδρό-μιο. Κάτι, ενδεχομένως που είχαν από κοινού συμφωνήσει, δεδομένου ότι με την ανοχή τους προωθήθηκαν οι Τούρκοι στο αεροδρόμιο.
Η μάχη του αεροδρομίου
Μετά την ριπή αυτή άρχισε η ανταλλαγή πυρών των τουρκικών δυνάμεων, με τις δυνάμεις που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο (Ένας Λόχος, 40 περίπου Κυπρίων καταδρομέων της 33ης Μοίρας Καταδρομών υπό τόν Ανθυπολοχαγό Χρήστο Κότσαλη, την 419 ΜΠΑ 36 ατόμων υπό τον Σμηναγό Θεόδωρο Κόλλια, και λίγων ατόμων που είχε ο Παπαδόπουλος με ένα άρμα μάχης και ένα τεθωρακισμένο όχημα, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Αρχιλοχίας Αθανάσιος Φωτόπουλος αλλά και των Λόχων της Α' Μοίρας Καταδρομών, που είχαν πάρει επίκαιρες θέσεις μέσα και έξω από το αεροδρόμιο. Σημειώνεται το γεγονός ότι μέσα στο αεροδρόμιο, εκτός από τούς τρεις Λόχους, ήταν και ο Λόχος Διοικήσεως του Λοχαγού Γεωργίου Μπαραμπούτη, ο οποίος ενώ ξεκίνησε πίσω από τον Διοικητή της Μοίρας, είχε προλάβει και είχε μπει στο αεροδρόμιο ακολουθώντας διαφορετικό δρομολόγιο, λίγο πριν δεχθεί τα πυρά ο Παπαμελετίου. Το επιβεβαίωσε και ο Μανουράς, που του έδωσε οδηγίες, λίγο πριν αρχίσει η μάχη. Η θέση που βρισκόταν ο Παπαμελετίου. καλυμμένος σε ένα ρείθρο με βαθούλωμα δίπλα στο δρόμο, ήταν μεταξύ του Λόχου του Κιουτσούκη και των Τούρκων. Οι καταδρομείς που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο, δεν γνώριζαν ποιος ήταν αυτός με το Landrover, και άρχισαν να τον κτυπούν και εκείνοι, στο σημείο που βρισκόταν. Συνεχίζοντας ο Παπαμελετίου, είπε: «Η ώρα πρέπει να ήταν περίπου 11:00. όταν άρχισε η ανταλλαγή των πυρών, από τα οποία τραυματίσθηκε ο Κύπριος οδηγός μου Γιαννάκης στη μέση, κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, από σφαίρα που εξοστρακίσθηκε, αλλά δεν ήταν σοβαρή η κατάσταση του, όπως και ο αγγελιοφόρος μου ο Σπύρος που είχε δεχθεί σφαίρα στον ώμο, και αυτός ελαφρά, και εμένα με είχαν χτυπήσει κάτι σκάγια, που διαπίστωσα την άλλη ημέρα. Αιφνιδιάστηκα από την εξέλιξη αυτή, διότι δεν γνώριζα ότι οι Τούρκοι είχαν φθάσει τόσο κοντά στο αεροδρόμιο, και ομολογώ ότι ανησύχησα για την τύχη των ανδρών που είχαν προηγηθεί. Φοβόμουν μήπως είχε βληθεί κανένα λεωφορείο και είχα και άλλα θύματα πλέον αυτών από το δυστύχημα του ΝΟΚΑTLAS. Ήμουν σε τρομερή υπερένταση. Ο Κύπριος που ρώτησα, είπε ότι η γραμμή εκεχειρίας είναι 2 χιλιόμετρα από το σημείο που ειμασταν και επί πλέον παρεμβάλλεται η ΕΛΔΥΚ.Ακινητοποιημένος, εκεί στο ρείθρο του δρόμου, ευτυχώς, μπροστά μου υπήρχε και μια μεγάλη πέτρα, που μου παρείχε κάλυψη,
Γ Παπαμελετίου
Πρώτη φορά στην καριέρα μου ένιωσα τόσο αδύναμος, από την ελλιπή ενημέρωση του ΓΕΕΦ. Έπρεπε να με είχαν ενημερώσει, να γνώριζα ότι υπήρχαν Τούρκοι εκεί, διότι θα έπαιρνα τα ανάλογα μέτρα. Ήταν απαράδεκτη η όλη κατάσταση που επικρατούσε στο ΓΕΕΦ, από την ώρα που φθάσαμε στην Κύπρο.
Μανουράς: «Θα κάνουμε αντεπίθεση»...
Έπρεπε, με κάθε τρόπο να πάρω τον ασύρματο που ήταν στο LANDROVER το οποίο ήταν σε κάποια απόσταση. Έδωσα οδηγίες στον ασυρματιστή, πως να ενεργήσει και κατάφερα τε-λικά και το πήρα. Στο διάστημα της κίνησης αυτής ρίχτηκαν από τους Τούρκους πυρά ενα-ντίον του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Σημειώνω εδώ, ότι ήταν τόσο κοντά μου οι Τούρκοι που άκουγα τις συνομιλίες τους. Ανάσανα από ανακούφιση. Όταν τον άνοιξα άκουσα τον Μανουρά που μίλαγε με τους Λοχαγούς. Παρεμβαίνοντας, το πρώτο που τον ρώτησα ήταν να μου πει αν είναι καλά. Καλά είμαστε, είπε. Τον ξαναρώτησα. Σίγουρα; Σίγουρα κύριε Διοικητά. Τρελάθηκα από τη χαρά μου. Ακολούθως -είπα-: "βρίσκομαι κοντά στο αεροδρόμιο, δίπλα από το φυλάκιο ίων ΟΗΕδων, εκεί που είναι οι σημαίες. Όλοι θα εκτελείτε ό,τι σας πει ο Μανουράς. Εγώ θα είμαι σε ακρόαση". Αμέσως, είπε, ο Μανουράς: "Κύριε Διοικητά θα κάνουμε αντεπίθεση να' ρθούμε να σας πάρουμε". Όχι, είπα. Είναι επικίνδυνη ενέργεια. Μετά από κάμποση ώρα, είχαν αραιώσει τα πυρά, διότι όπως έμαθα εκ των υστέρων, οι Τούρκοι είχαν αρκετά θύματα, από αυτήν την ανταλλαγή πυρών, είδα δύο τεθωρακισμένα ο-χήματα, ένα άρμα παλιού τύπου και ένα τεθωρακισμένο όχημα πιο μικρό, να έρχονται από το αεροδρόμιο προς το μέρος μου. Είδα στον πυργίσκο του άρματος κάποιον που έβαζε κατά των Τούρκων που ήταν σε κοντινή απόσταση. Όταν πλησίασε, του φώναξα, αλλά εκείνος δεν άκουγε. Οι Τούρκοι ανταπέδωσαν τα πυρά και μία σφαίρα εξοστρακίσθηκε, τον κτύπησε και πήδησε από το άρμα, έπεσε κάτω και κούναγε το χέρι. Νομίζοντας ότι είχε τραυματισθεί, είπα στον Μανουρά να στείλει ένα νοσοκομειακό να τον παραλάβει, αλλά δυστυχώς ήταν νεκρός. Ήταν ο Αρχιλοχίας Αθανάσιος Φωτόπουλος, τον οποίον πήρε ο Λόχος του Κιουτσούκη και τον πήγε στο αεροδρόμιο. Μετά τη δυσάρεστη αυτή εξέλιξη τα δύο τεθωρακισμένα επέστρεψαν πίσω. Φώναξα στον επικεφαλής του άρματος, διότι ήθελα να με καλύπτει από την δεξιά πλευρά που ήταν οι Τούρκοι, για να μπορέσω να πάω στο αεροδρόμιο, δυστυχώς ήταν άτυχος ο Αρχιλοχίας. Όπως έμαθα αργότερα, από τον Κιουτσούκη και τον Κότσαλη, που ήταν στην ταράτσα του κτηρίου της ΣΙΤΑ, όταν είδαν τα οχήματα αυτά να έρχονται προς το μέρος μου, πύκνωσαν τα πυρά εναντίον των Τούρκων και εκείνοι απομακρύνονταν από την περιοχή. Μετά από τα γεγονότα αυτά, που κράτησαν μιάμιση ώρα περίπου ενεργοποιήθηκαν οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών, βγήκαν από τα φυλάκια τους, ύψωσαν λευκές σημαίες και διέταξαν "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ". Στη συνέχεια, επιβιβάσθηκα στο Landover, που οδηγούσε ο εξ' Ελλάδος οδηγός μου, και πήγα στο αεροδρόμιο, όπου συνάντησα τον Μανουρά στο κεντρικό κτήριο, καθώς και τους Μπαραμπούτη, Ρούκα, Κολοκοτρώνη που ήταν εκεί. ενώ ο Κιουτσούκης ήταν στο εκτός του αεροδρομίου οίκημα.Από την ταράτσα που βρισκόταν ο Μπένος, όπως πληροφορήθηκα εκ των υστέρων, ήταν και ένας καταδρομέας από την Πάτρα πολύ καλός σκοπευτής. Αυτός ο καταδρομέας είδε μια ομάδα Τούρκων και με μία βολή σκότωσε 12, όταν τους είδε να τρέχουν για να απομακρυν-θούν από την περιοχή. Ο Υποδιοικητής με τον Κυριάκο, που ακολουθούσαν, τους μέτρησαν. Είδαν δε, και τα τούρκικα ασθενοφόρα που μάζευαν τους νεκρούς και τους τραυματίες, μετά το "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ.
«Είχαν πολλά θύματα οι Τούρκοι»...
Εκτιμώντας τα γεγονότα, όπως εξελίχθηκαν, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι δυνάμεις του ΟΗΕ, διέταξαν τότε "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ" για να σώσουν τους Τούρκους, αφού διαπίστωσαν ότι είχαν αρκετά θύματα και τραυματίες. Διαπίστωσαν, προφανώς, ότι θα τους εξολοθρεύα-με όλους. Γιατί αν ήθελαν να προσφέρουν τις καλές τους υπηρεσίες, θα έπρεπε να είχαν κάνει νωρίτερα την κίνηση αυτή, και όχι μετά, που διαπίστωσαν τα αποτελέσματα αυτής της ολιγόωρης μάχης.
Διοικητής των καταδρομέων της πρώτης μοίρας
Γεώργιος Παπαμελετίου
Όπως αποδείχθηκε μετά και από σχετικά σήματα που υπεκλάπησαν από την ΚΥΠ, ήταν μία τούρκικη διλοχία 150 στρατιωτών, που είχε ως αποστολή να καταλάβει το αεροδρόμιο, πριν αυτό παραδοθεί στις δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών. Η διλοχία αυτή είχε και 4 άρματα μάχης τα οποία ήταν προσανατολισμένα προς την ΕΛΔΥΚ, προφανώς για να καλύπτει τα νώτα της. Υπήρχε επίσης και ένα άλλο άρμα πάνω στο ύψωμα με αδιευκρίνιστα σημαία, το οποίο εκτιμάται ότι κι αυτό ήταν τούρκικο. Από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ δεν έπεσε ούτε μια τουφεκιά όσο διάστημα διήρκησε η ανταλλαγή των πυρών μας με τους Τούρκους, ούτε στον αέρα, έστω για αντιπερισπασμό. Όπως πληροφορήθηκα πολύ αργότερα, έγινε αυτό για να μην κατηγορηθεί η ΕΛΔΥΚ, ότι παραβίασε την εκεχειρία. Ησθάνοντο, οι αρ-μόδιοι του ΓΕΕΦ, τόσο ένοχοι που έκαναν πιστά ότι τους έλεγαν οι ΟΗΕδες πράγμα που εκείνοι το είχαν αντιληφθεί. Σημειώνω επίσης το γεγονός, ότι μετά την κατάπαυση του πυρός, ο Ταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος που ήταν υπεύθυνος για την άμυνα του αεροδρομίου, δεν ήρθε να με συναντήσει. Τα γεγονότα, όπως τα περιέγραψε ο Παπαμελετίου, τα επιβεβαίωσαν και οι Μανουράς, Κυριάκος, Κιουτσούκης, Ρούκας. Κολοκοτρώνης, Ντούβας, Μπαραμπούτης και Κότσαλης. Στις συνεντεύξεις τους, οι αξιωματικοί επιτελείς της Α΄ Μοίρας καθώς και οι Λοχαγοί των Λόχων, εκτός των άλλων, είπαν: Μανουράς: «Μετά την ενημέρωση από τον Διοικητή, για τη θέση που βρισκόταν, ζήτησα από τον Παπαδόπουλο να μας διαθέσει το τεθωρακισμένο όχημα για να πά-με να τον πάρουμε, διότι εμείς δεν είχαμε άρματα. Πράγμα που έκανε». Κυριάκος: «Για την επίσκεψη των τραυματιών πήγαμε και οι τέσσερις (Υποδιοικητής, Ντούβας, Ιατρός και εγώ). Στη συνέχεια εγώ με τον Ντούβα πήγαμε στον τόπο που είχε καταρριφθεί το αεροπλάνο. Το θέαμα που αντικρύσαμε ήταν φοβερό. Όλοι, πλην τριών, ήταν καμμένοι. Αναγνώρισα το συγκυβερνήτη Συμεωνίδη, από τη φόρμα του οποίου αφαιρέσαμε διάφορα προσωπικά αντικείμενα και το πιστόλι του, τα οποία δώσαμε στο ΓΕΕΦ, τον ΔΕΑ Τσαμκιράνη και έναν τρίτο που δεν τον θυμάμαι. Το αεροπλάνο είχε αυλακώσει το έδαφος, περίπου 30 μέτρα , και στη συνέχεια είχε πέσει σε μια μικρή χαράδρα. Ο ένας κινητήρας είχε αποκολληθεί και είχε καρφωθεί απέναντι. Όταν επιστρέψαμε, φύγαμε αμέσως για το αεροδρόμιο, σύμφωνα με τις οδηγίες του Διοικητή. Προηγείτο ένα φορτηγό με πυρομαχικά, ένα Landover και ακολουθούσαμε με άλλο Landover, εγώ με τον Κοσκινά. Όταν βρισκόμασταν στην ευθεία για το αεροδρό-μιο, 1000 μέτρα από την πύλη, δεχθήκαμε πυρά από τους Τούρκους, οι οποίοι ήταν σε α-πόσταση 50 μέτρων . Πηδήσαμε αμέσως από το Landover και καλυφθήκαμε στο χαντάκι του δρόμου. Το ίδιο έκαναν και οι επιβαίνοντες στο REO και στo τζίπ. Ήμασταν περίπου 10 άτομα. Έρποντας πήγαμε 50 μέτρά πίσω και καλυφθήκαμε σ' ένα βενζινάδικο. Από το σημείο αυτό βλέπαμε τους Τούρκους που χτυπούσαν, αλλά δεν ήμασταν βέβαιοι αν ήταν Τούρκοι ή Έλληνες, διότι φορούσαν τις ίδιες στολές και δεν μπορούσα να φαντασθώ ότι ήταν Τούρκοι και είχαν πλησιάσει τόσο κοντά στο αεροδρόμιο, επειδή είχαμε εκεχειρία και διότι λίγο πιο πέρα ήταν κάτι υψώματα που κατείχε η ΕΛΔΥΚ. Αν γνώριζα ότι ήταν Τούρκοι θα τους σκότωνα όλους». Ο Παπαμελετίου που ήταν παρών στη συζήτηση. συμπλήρωσε: «Ο Κυριάκος ήταν πολύ καλός σκοπευτής, τον είχα στη σκοπευτική ομάδα. Είμαι βέβαιος ότι θα τους σκότωνε όλους, από τη θέση που βρισκόταν, αν είχαμε μια σωστή ενημέρωση από τους αρμοδίους του ΓΕΕΦ». Συνεχίζοντας ο Κυριάκος είπε: «Όση ώρα ήμασταν με τον Υποδιοικητή, τον Ντούβα, τον Κοσκινά και τους άλλους στο βενζινάδικο θυμάμαι, σαν και τώρα, δύο χαρακτηριστικά περιστατικά. Το ένα ήταν ότι, πέρασε κάποιος με πολιτικά, μπλε παντελόνι και άσπρο πουκάμισο και προχωρούσε πεζός για το αεροδρόμιο. Μας κίνησε την περιέργεια και τον σταματήσαμε. Μας είπε ότι είναι Ελληνοκαναδός και ότι θέλει να πάει να συναντήσει την Ταξιαρχία των Ελλήνων Καταδρομέων που είναι στο αεροδρόμιο και ότι είχε υπηρετήσει στο Βιετνάμ. Μιλούσε σπαστά ελληνικά. Όταν του είπαμε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει, διότι οι Τούρκοι χτυπάνε, μας απάντησε: "όχι, εμένα θα με αφήσουν". Προβληματισθήκαμε με τον Υποδιοικητή και τον αφήσαμε να προχωρήσει, αλλά με την προϋπόθεση ότι όταν θα τον φωνάξουμε να γυρίσει πίσω, θα γυρίσει αμέσως διότι θα τον έ-χουμε συνέχεια στο σκοπευτικό μας, και αν δεν υπακούσει θα τον σκοτώσουμε. Έφυγε και προχωρούσε «σαν κύριος». Οι Τούρκοι, που συνέχιζαν τα πυρά με τους δικούς μας, μόλις τον είδαν σταμάτησαν. Όταν εμείς σηκώναμε την κάνη του όπλου αμέσως μας πυροβολούσαν. Το γεγονός αυτό μας προξένησε την περιέργεια και τον φωνάξαμε να γυρίσει πίσω, πράγμα που έκανε. Εκτιμήσαμε ότι ήταν μια προ -συνεννοημένη κίνηση του. Όταν γύρισε, του είπαμε ότι είναι Τούρκος και μας είπε ψέματα. Το παραδέχθηκε αμέσως. Μας είπε ότι είναι Υπολοχαγός των ειδικών δυνάμεων, και τον αριθμό μητρώου του. Καμία άλλη πληροφορία. Εκτιμήσαμε ότι. ήθελε να δει τη δύναμη των καταδρομών που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο, γιατί είχαν την εντύπωση ότι ήμασταν Ταξιαρχία. Στη συνέχεια τον παραδώσαμε στο ΓΕΕΦ. Το άλλο ήταν ότι, το βενζινάδικο απείχε περίπου 300 μέτρα από τις Αγγλικές εγκαταστά-σεις και βλέπαμε καθαρά, πάνω σε έναν υδατόπυργο έναν Άγγλο να πυροβολεί εναντίον μας. Μετά από λίγο χάθηκε. Πιθανόν να χτυπήθηκε από τους δικούς μας.
Χρονιάρης: «Ωσάν το κοκοσάλι πέφτουν οι σφαίρες...»
Η Μοίρα μας συνέχιζε την ανταλλαγή πυρών με τους Τούρκους που ήταν κοντά μας και μερικά από τα πυρά τους δεχόμασταν και εμείς, δεδομένου ότι δεν γνώριζαν ποιοι είμαστε». Τελειώνοντας ο Κυριάκου συμπλήρωσε. «Όταν πλησιάσαμε με το NORATLAS τη Λευκωσία, πήγα στο πιλοτήριο να δω τι γίνεται. Από εκεί είδα τις λάμψεις των αντιαεροπορικών πυρών που θύμιζαν τα βεγγαλικά της Ανάστασης και ρώτησα τον Στέφα, τι θα κάνει; Εκείνος μου είπε πως θα προσγειωθεί. Μετά από αυτό πήγα και κάθισα στο Gargo, δίπλα από έναν καταδρομέα που ήταν από τα Ανώγεια της Κρήτης (ο Γεώργιος Χρονιάρης), ο οποίος γυρίζει και μου λέει με την κρη-τική του προφορά: "ω πωπώ κύριε διοικητά, σαν κουκοσάλι (χαλάζι) χτυπάει". Ήταν οι σφαίρες που χτυπούσαν το αεροπλάνο. Στη συνέχεια μας ενημέρωσαν οι ΟΗΕδες, ότι αποφασίστηκε να παραληφθεί το αεροδρόμιο από αυτούς. Μετά από αυτό φύγαμε και πήγαμε στο εφεδρικό του Μακαρίου». Κιουτσούκης: «Ο Μανουράς με διέταξε αρχικά να πάω στον πύργο, διότι οι άλλοι δύο Λόχοι είχαν αναπτυχθεί μέσα στο κυρίως κτήριο του αερολιμένα και σε άλλα σημεία. Αφού ανέπτυξα το Λόχο μου γύρω από τον πύργο, ανέβηκα στην κορυφή του για να κάνω αναγνώριση της περιοχής. Γρήγορα, όμως, διατάχθηκα, από τον Μανουρά, να μεταβώ στο κτήριο που ήταν διάφορες υπηρεσίες της ΣΙΤΑ (αντίστοιχου του ελληνικού ΟΤΕ). Ήταν ένα διώρο-φο, εκτός τον αεροδρομίου 150- 200 μ. και δέσποζε όλης της περιοχής. Ήμουν, πολύ κοντά στο δρόμο προσέγγισης του αεροδρομίου, και σε πολύ κοντινή απόσταση με τα τουρκικά ένοπλα τμήματα». Κολοκοτρώνης: «Μόλις έφθασα στο αεροδρόμιο συνάντησα τον Παπαδόπουλο, ενημερώθηκα για την ύπαρξη τουρκικής δύναμης κοντά στην περιοχή και από κοινού αποφασίσαμε, και ανέπτυξα το Λόχο σε επίκαιρες θέσεις του αεροδρομίου και έστειλα στην ταράτσα του κεντρικού κτηρίου ομάδα καταδρομένων με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Μπένο». Μπαραμπούτης: «Παρότι έφυγα πίσω από τον Διοικητή της Μοίρας, είχα προλάβει και μπήκα με το Λόχο μου μέσα στο αεροδρόμιο και πήρα οδηγίες από τον Μανουρά, λίγη ώρα πριν δεχθεί τα πυρά ο Διοικητής, όπως έμαθα εκ των υστέρων, και αρχίσει η μάχη του αεροδρομίου». Ντούβας: «Στον τόπο του ατυχήματος, θυμάμαι ότι το NOKATLAS ήταν κομμένο, εκτός από ένα μέρος του κόκπιτ και του ουραίου τμήματος και οι τροχοί του ήταν σε μια απόστα-ση 200 περίπου μέτρων μακριά. Τέσσερις καταδρομείς τους είχαν βάλλει στη σειρά, ήταν αναγνωρίσιμοι και τους έβαλα τα ονόματα. Αυτοί ήταν ο Τσαμκιράνης, ο Χριστόπουλος, ο Χαντζόπουλος και ένας άλλος που δεν τον θυμάμαι. Στο κόκπιτ είδα τον Δάβαρη, που φαινόταν σαν να ήταν όρθιος, αλλά ήταν νεκρός. Πήγα να τον σηκώσω από τις μασχάλες και στα χέρια μου έμεινε μόνον το κορμί του. Το υπόλοιπο μέρος του σώματος του ήταν κομμένο. Όταν επιστρέψαμε στο Μετόχι της Μονής Κύκκου, συναντήσαμε τον Αβραμίδη με τον Κοσκινά. Επιβιβάστηκα σε ένα Landover με τον Αβραμίδη και στο άλλο ο Κυριάκος με τον Κοσκινά και φύγαμε για το αεροδρόμιο. Αφού δεχθήκαμε τα πυρά από τους Τούρκους, όπως σας τα είπε ο Κυριάκος, πηδήσαμε από τα οχήματα και καλυφθήκαμε στο ρείθρο του δρόμου. Κά-ποια ώρα, απομακρύνθηκα από τους άλλους 30- 50 μέτρα , γέμισα με σφαίρες το Μ-3 που εί-χα και άρχισα να πυροβολώ τους Τούρκους από τους οποίους δέχθηκα καταιγιστικά πυρά (το γεγονός αυτό το επιβεβαιώνει και ο Κυριάκος, ο οποίος επιπλέον είπε ότι επειδή κινδύνευε να εγκλωβιστεί τον φωνάξαμε και γύρισε πίσω). Μετά το "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ", είδα τα οχήματα που πήγαν και μάζευαν τους νεκρούς και τραυματίες Τούρκους και στη συνέχεια πήγα στο αεροδρόμιο. Όλα όσα στη συνέχεια έκανε ο Διοικητής μας για την παράδοση στις δυνάμεις του ΟΗΕ του αεροδρομίου και την απομάκρυνση μας, τα έζησα και έγιναν έτσι όπως σας τα είπε ο διοικητής μας.
Πλήρης έλλειψη ενημέρωσης και συντονισμού
Στη συνέντευξη του ο Αντισμήναρχος Φίλιππας Κόλλιας είπε: «Το πρωί της 23ης Ιουλίου επέστρεψα στο αεροδρόμιο για να μεριμνήσω να ενεργοποιηθεί ο ένας διάδρομος. Οι εργασίες επισκευής συνεχίστηκαν μέχρι την 14:00. Την ώρα αυτή άρχισε ο βομβαρδισμός του αεροδρομίου με όλμους, καθώς και επίθεση των τουρκικών δυνάμεων για την κατάληψη του. Όταν άρχισαν τα πυρά, μπήκαν στο προσωρινό Κέντρο Επιχειρήσεων του αεροδρομίου, που είχαμε κάνει με τον Παπαδόπουλο, (στο χώρο παραλαβής των αποσκευών των επιβατών), δύο Αξιωματικοί των Ηνωμένων Εθνών από τους οποίους ζήτησε (ο Παπαδόπουλος), να φροντίσουν για την άμεση απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων. Παράλληλα πήγε ο ίδιος στο χώρο εμπλοκής και επέστρεψε μετά την κατάπαυση του πυρός. Λίγο αργότερα, τηλεφωνεί ο Γεωργίτσης στον Παπαδόπουλο και του λέει να πάει εκεί που είναι ο ΤΣΑΝΤ και οι Τούρκοι, για να διαπιστώσει τι θέλουν. Έφυγε ο Παπαδόπουλος για το σημείο αυτό και λίγο μετά ξανατηλεφωνεί και μου λέει: "Τρέξε, πρόλαβε τον Παπαδόπουλο και πες του να μην αναλάβει καμία δέσμευση, αλλά αφού ακούσει τις απαιτήσεις των Τούρκων να μας αναφέρει για να του δώσουμε οδηγίες. Το αεροδρόμιο εάν παραδοθεί, θα παραδοθεί μόνον στις δυνάμεις του ΟΗΕ". Γεμάτος αγωνία και άγχος, διότι έπρεπε να κινηθώ μεταξύ των αντιμαχομένων μονάδων, έτρεξα, πρόφθασα τον Παπαδόπουλο και του είπα όσα ο Γεωργίτσης μου είπε, και με ρώτη-σε: «Ποιός στα είπε αυτά, ο Γεωργίτσης ή κάποιος άλλος» Του απάντησα, ότι αυτά που σου είπα μου τα είπε ο Γεωργίτσης. Μετά από 45 περίπου λεπτά, ήρθαν πάλι οι δυο αξιωματικοί του ΟΗΕ, οι οποίοι μου εί-παν: "θα σε αφοπλίσουμε και θα πάμε μαζί στο σημείο που είναι η επιτροπή, για να επιστρέψει ο Παπαδόπουλος προκειμένου συνεννοηθεί με το ΓΕΕΦ". Τηλεφώνησα στον Γεωργίτση του είπα τα καθέκαστα και πήρα εντολή να κάνω ότι μου είπαν. Πήγα στον χώρο αυτό όπου διαπίστωσα ότι παρευρίσκετο και ο υπάλληλος της ΥΠΑ Κύπρου Παπαϊωάννου, που εκτελούσε καθήκοντα διερμηνέα. Εκεί ήταν ο ΤΣΑΝΤ με πέντε επιτελείς του και ένας Τούρκος Ταγματάρχης. Αμέσως έφυγε ο Παπαδόπουλος. Περιμένοντας, την επιστροφή του, είδα αιφνιδίως, όλους τους παριστάμενους να πέφτουν κατά γης, συμπεριλαμβανομένου και του ΤΣΑΝΤ. Σε ερώτηση μου, τι συμβαίνει; μου είπε: «ειδοποιήθηκα ότι η φρουρά θα κάνει έναρξη των πυρών, διότι οι Τούρκοι κάνουν χρήση καπνογόνων βομβών», και με παρακάλεσε να έρθω σε επαφή με τον ασύρματο και να δια-βεβαιώσω τη φρουρά του αεροδρομίου ότι οι καπνοί είναι από πυρκαγιά που είχε προκληθεί στις καλαμιές που ήταν στο στρατόπεδο των Ηνωμένων Εθνών. Πράγματι, ήρθα σε επαφή με έναν Ταγματάρχη της Εθνικής Φρουράς, δεν θυμάμαι το όνομα του, και έτσι απεφεύχθη η εμπλοκή». Σε σχετική ερώτηση, είπε: «Ποτέ μου δεν είδα τον Παπαμελετίου. Ούτε γνώριζα την ώρα αυτή που βρισκόταν». Τα ίδια είπε και ο Παπαμελετίου, για την ομάδα Παπαδόπουλου-Κόλλια, που ήταν στο Κέντρο Επιχειρήσεων του αεροδρομίου. «Δεν τους είδα ποτέ μου», δήλωσε. ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΓΧΥΣΗ και ΑΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΑ, παρότι ήταν πολύ κοντά μεταξύ τους.
«Μανουρά, εσύ θα δίνεις λύσεις»...
Το τι ακριβώς είχε συμβεί τότε, που δεν είχαν μάθει ποτέ τους οι εμπλεκόμενοι, διαπιστώθηκε, από την έρευνα που έγινε για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου. Ο Παπαμελετίου, είπε: «Όταν μπήκα στο αεροδρόμιο και μετά την ενημέρωση, από τους Μανουρά, Ρούκα και Κολοκοτρώνη, κάθισα μπροστά από το κτήριο του αερολιμένα του οποίου όλα τα τζάμια ήταν σπασμένα, από τη συμπλοκή που έγινε με σκοπό να με βλέπουν οι καταδρομείς, οι οποίοι κάθονταν πάνω στα σπασμένα τζάμια και τους είπα να τα καθαρίσουν για να μην τραυματισθούν. Αυτό το έκανα περισσότερο για να με ακούσουν όλοι και να διαπιστώσουν ότι και ο Διοικητής τους ήταν εκεί. Ακολούθως είπα στον Μανουρά που είχε τον ασύρματο να καθίσει μέσα στο κτήριο, σε κοντινή απόσταση, ώστε να ακούω όλες τις συνομιλίες, λέγοντας του: "Μανουρά, όποιος και να με ζητήσει θα λες ότι δεν είμαι εδώ. Εγώ θα είμαι εδώ και θα ακούω, θα δίνεις εσύ λύσεις. Αν κάπου δυσκολεύεσαι θα λες -δεν είναι εδώ ο Διοικητής μου, θα τον ενημερώσω όταν τον συναντήσω. Τίποτα άλλο". Αυτό το έκανα για να μην δεσμευθώ σε κανέναν, γιατί απ' ό,τι είχα ζήσει, είχα δει, αλλά και από την ενη-μέρωση που μου έκαναν οι Λοχαγοί μου και ο Μανουράς, κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Είχα αρχίσει να αμφιβάλω για τις καλές προθέσεις των Ηνωμένων Εθνών. Κάπου διαισθάνθηκα ότι κάποιο παιχνίδι παιζόταν μπροστά στα μάτια μου, που δεν μου άρεσε.
του, να επιβιβασθεί στα λεωφορεία, και να πάει στο αεροδρόμιο. Πληροφορίες του είπα θα πάρεις από τον Παπαδόπουλο και δεν ξέρω από ποιόν άλλον, διότι δεν μου είπαν περισσότερες λεπτομέρειες. Υπέθεσα, ότι το ΓΕΕΦ φοβόταν μήπως οι Τούρκοι τους αιφνιδιάσουν με ρίψεις αλεξιπτωτιστών, καταλάβουν το αεροδρόμιο και υψώσουν τούρκικη σημαία. Αγνοούσα τελείως το γεγονός, όπως πληροφορήθηκα εκ των υστέρων, ότι τουρκικές δυνάμεις είχαν πλησιάσει το αεροδρόμιο. Ήταν εγκληματική αυτή η παράλειψη ενημέρωσης μου. Πολύ γρήγορα, ξανατηλεφωνεί ο Λιάπης και μου λέει: "Γιώργη, να στείλεις και άλλο Λόχο". Έδωσα εντολή στον Λοχαγό Γιάννη Κιουτσούκη, να πάρει το Λόχο του και να πάει γρή-γορα στο αεροδρόμιο. Παράλληλα διέταξα τον Ταγματάρχη Βασίλη Μανουρά, που ήταν Διευθυντής του 3ου Γραφείου της Μοίρας να επιβιβασθεί στο τελευταίο λεωφορείο και να πάει και εκείνος στο αεροδρόμιο και να αναλάβει τη Διοίκηση της διλοχίας. Πριν ξεκινήσει καλά -καλά, ο Λόχος, μου ξανατηλεφωνεί και μου λέει: «Γιώργη να πάει και 3ος Λόχος». Τον ρώτησα τι συμβαίνει; και μου είπε: «Είναι ανάγκη. Στείλ'τους γρήγορα, και μου κλείνει το τηλέφωνο". Αμέσως διέταξα τον Υπολοχαγό Δημοσθένη Ρούχα να πάρει το Λόχο του και να πάει στο αεροδρόμιο. Αφού έφυγαν οι μάχιμοι Λόχοι, είπα στον Λοχαγό Γεώργιο Μπαραμπούτη, Διοικητή του Λόχου Διοικήσεως: "Φεύγω για το αεροδρόμιο. Όταν έρθουν οι Αξιωματικοί από την αναγνώριση των νεκρών και την επίσκεψη των τραυματιών, φορτώστε όλα τα υλικά και ελάτε στο αεροδρόμιο". Επιβιβάσθηκα στο Landrover, που μου είχαν διαθέσει, στο οποίο είχα τοποθετήσει τη μεγάλη κεραία του ασυρμάτου, με οδηγό έναν Κύπριο Αστυνομικό- το μικρό του όνομα ήταν Γιαννάκης- τον οδηγό, και τον ασυρματιστή μου. Όπως πληροφορήθηκα αργότερα. οι Λόχοι του Κιουτσούκη και του Ρούκα, έφθασαν ταυτόχρονα στο αεροδρόμιο και ο Ρούκας πήρε πρώτος εντολές από τον Μανουρά και ανέπτυξε το Λόχο του στο κεντρικό κτήριο του αεροδρομίου και στη συνέχεια ο Κιουτσούκης, που ανέπτυξε το Λόχο του στο κτήριο της ΣΙΤΑ (αντίστοιχο ελληνικό ΟΤΕ), που ήταν εκτός αεροδρομίου. Σε απόσταση περίπου 200 μέτρων από την πύλη του αεροδρομίου, δέχομαι μία ριπή από αριστερά, από το μέρος που ήταν τα οικήματα της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ. Αμέ-σως, διέταξα τον Κύπριο οδηγό να σταματήσει, λέγοντας "βαλλόμεθα πηδάτε έξω". Πήδησα πρώτος και ακολούθησαν και οι άλλοι. Είμαι πλέον βέβαιος πως οι σφαίρες που ρίχτηκαν εναντίον μου, ήταν σφαίρες των 9 μιλιμέτρ από μικρό αυτόματο όπλο, και εκτιμώ πως αυτές τις έριξαν οι δυνάμεις του ΟΗΕ, που ήταν αριστερά μου, ενώ οι Τούρκοι, όπως διαπίστωσα, ήταν δεξιά μου, και αυτό για να μας προκαλέσουν σύγχυση, μόλις είδαν το landrover με την κεραία του ασυρμάτου που προε-ξείχε, διότι κατάλαβαν ότι στο όχημα αυτό ήταν ο επικεφαλής των δυνάμεων που είδαν και μπήκαν μέσα στο αεροδρόμιο. Εκτιμώ ότι, η επέμβαση των δυνάμεων του ΟΗΕ αυτή την ώρα έγινε για να μην προλάβουμε να αναπτύξουμε τον οπλισμό μας (πολυβόλα, οπλοπο-λυβόλα. αντιαρματικά κ.λ.π.), διότι μόλις λίγο πριν είχαν φθάσει οι Λόχοι στο αεροδρόμιο, υποβοηθώντας με αυτόν τον τρόπο, τις δυνάμεις των Τούρκων να καταλάβουν το αεροδρό-μιο. Κάτι, ενδεχομένως που είχαν από κοινού συμφωνήσει, δεδομένου ότι με την ανοχή τους προωθήθηκαν οι Τούρκοι στο αεροδρόμιο.
Η μάχη του αεροδρομίου
Μετά την ριπή αυτή άρχισε η ανταλλαγή πυρών των τουρκικών δυνάμεων, με τις δυνάμεις που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο (Ένας Λόχος, 40 περίπου Κυπρίων καταδρομέων της 33ης Μοίρας Καταδρομών υπό τόν Ανθυπολοχαγό Χρήστο Κότσαλη, την 419 ΜΠΑ 36 ατόμων υπό τον Σμηναγό Θεόδωρο Κόλλια, και λίγων ατόμων που είχε ο Παπαδόπουλος με ένα άρμα μάχης και ένα τεθωρακισμένο όχημα, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Αρχιλοχίας Αθανάσιος Φωτόπουλος αλλά και των Λόχων της Α' Μοίρας Καταδρομών, που είχαν πάρει επίκαιρες θέσεις μέσα και έξω από το αεροδρόμιο. Σημειώνεται το γεγονός ότι μέσα στο αεροδρόμιο, εκτός από τούς τρεις Λόχους, ήταν και ο Λόχος Διοικήσεως του Λοχαγού Γεωργίου Μπαραμπούτη, ο οποίος ενώ ξεκίνησε πίσω από τον Διοικητή της Μοίρας, είχε προλάβει και είχε μπει στο αεροδρόμιο ακολουθώντας διαφορετικό δρομολόγιο, λίγο πριν δεχθεί τα πυρά ο Παπαμελετίου. Το επιβεβαίωσε και ο Μανουράς, που του έδωσε οδηγίες, λίγο πριν αρχίσει η μάχη. Η θέση που βρισκόταν ο Παπαμελετίου. καλυμμένος σε ένα ρείθρο με βαθούλωμα δίπλα στο δρόμο, ήταν μεταξύ του Λόχου του Κιουτσούκη και των Τούρκων. Οι καταδρομείς που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο, δεν γνώριζαν ποιος ήταν αυτός με το Landrover, και άρχισαν να τον κτυπούν και εκείνοι, στο σημείο που βρισκόταν. Συνεχίζοντας ο Παπαμελετίου, είπε: «Η ώρα πρέπει να ήταν περίπου 11:00. όταν άρχισε η ανταλλαγή των πυρών, από τα οποία τραυματίσθηκε ο Κύπριος οδηγός μου Γιαννάκης στη μέση, κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης, από σφαίρα που εξοστρακίσθηκε, αλλά δεν ήταν σοβαρή η κατάσταση του, όπως και ο αγγελιοφόρος μου ο Σπύρος που είχε δεχθεί σφαίρα στον ώμο, και αυτός ελαφρά, και εμένα με είχαν χτυπήσει κάτι σκάγια, που διαπίστωσα την άλλη ημέρα. Αιφνιδιάστηκα από την εξέλιξη αυτή, διότι δεν γνώριζα ότι οι Τούρκοι είχαν φθάσει τόσο κοντά στο αεροδρόμιο, και ομολογώ ότι ανησύχησα για την τύχη των ανδρών που είχαν προηγηθεί. Φοβόμουν μήπως είχε βληθεί κανένα λεωφορείο και είχα και άλλα θύματα πλέον αυτών από το δυστύχημα του ΝΟΚΑTLAS. Ήμουν σε τρομερή υπερένταση. Ο Κύπριος που ρώτησα, είπε ότι η γραμμή εκεχειρίας είναι 2 χιλιόμετρα από το σημείο που ειμασταν και επί πλέον παρεμβάλλεται η ΕΛΔΥΚ.Ακινητοποιημένος, εκεί στο ρείθρο του δρόμου, ευτυχώς, μπροστά μου υπήρχε και μια μεγάλη πέτρα, που μου παρείχε κάλυψη,
Γ Παπαμελετίου
Πρώτη φορά στην καριέρα μου ένιωσα τόσο αδύναμος, από την ελλιπή ενημέρωση του ΓΕΕΦ. Έπρεπε να με είχαν ενημερώσει, να γνώριζα ότι υπήρχαν Τούρκοι εκεί, διότι θα έπαιρνα τα ανάλογα μέτρα. Ήταν απαράδεκτη η όλη κατάσταση που επικρατούσε στο ΓΕΕΦ, από την ώρα που φθάσαμε στην Κύπρο.
Μανουράς: «Θα κάνουμε αντεπίθεση»...
Έπρεπε, με κάθε τρόπο να πάρω τον ασύρματο που ήταν στο LANDROVER το οποίο ήταν σε κάποια απόσταση. Έδωσα οδηγίες στον ασυρματιστή, πως να ενεργήσει και κατάφερα τε-λικά και το πήρα. Στο διάστημα της κίνησης αυτής ρίχτηκαν από τους Τούρκους πυρά ενα-ντίον του, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Σημειώνω εδώ, ότι ήταν τόσο κοντά μου οι Τούρκοι που άκουγα τις συνομιλίες τους. Ανάσανα από ανακούφιση. Όταν τον άνοιξα άκουσα τον Μανουρά που μίλαγε με τους Λοχαγούς. Παρεμβαίνοντας, το πρώτο που τον ρώτησα ήταν να μου πει αν είναι καλά. Καλά είμαστε, είπε. Τον ξαναρώτησα. Σίγουρα; Σίγουρα κύριε Διοικητά. Τρελάθηκα από τη χαρά μου. Ακολούθως -είπα-: "βρίσκομαι κοντά στο αεροδρόμιο, δίπλα από το φυλάκιο ίων ΟΗΕδων, εκεί που είναι οι σημαίες. Όλοι θα εκτελείτε ό,τι σας πει ο Μανουράς. Εγώ θα είμαι σε ακρόαση". Αμέσως, είπε, ο Μανουράς: "Κύριε Διοικητά θα κάνουμε αντεπίθεση να' ρθούμε να σας πάρουμε". Όχι, είπα. Είναι επικίνδυνη ενέργεια. Μετά από κάμποση ώρα, είχαν αραιώσει τα πυρά, διότι όπως έμαθα εκ των υστέρων, οι Τούρκοι είχαν αρκετά θύματα, από αυτήν την ανταλλαγή πυρών, είδα δύο τεθωρακισμένα ο-χήματα, ένα άρμα παλιού τύπου και ένα τεθωρακισμένο όχημα πιο μικρό, να έρχονται από το αεροδρόμιο προς το μέρος μου. Είδα στον πυργίσκο του άρματος κάποιον που έβαζε κατά των Τούρκων που ήταν σε κοντινή απόσταση. Όταν πλησίασε, του φώναξα, αλλά εκείνος δεν άκουγε. Οι Τούρκοι ανταπέδωσαν τα πυρά και μία σφαίρα εξοστρακίσθηκε, τον κτύπησε και πήδησε από το άρμα, έπεσε κάτω και κούναγε το χέρι. Νομίζοντας ότι είχε τραυματισθεί, είπα στον Μανουρά να στείλει ένα νοσοκομειακό να τον παραλάβει, αλλά δυστυχώς ήταν νεκρός. Ήταν ο Αρχιλοχίας Αθανάσιος Φωτόπουλος, τον οποίον πήρε ο Λόχος του Κιουτσούκη και τον πήγε στο αεροδρόμιο. Μετά τη δυσάρεστη αυτή εξέλιξη τα δύο τεθωρακισμένα επέστρεψαν πίσω. Φώναξα στον επικεφαλής του άρματος, διότι ήθελα να με καλύπτει από την δεξιά πλευρά που ήταν οι Τούρκοι, για να μπορέσω να πάω στο αεροδρόμιο, δυστυχώς ήταν άτυχος ο Αρχιλοχίας. Όπως έμαθα αργότερα, από τον Κιουτσούκη και τον Κότσαλη, που ήταν στην ταράτσα του κτηρίου της ΣΙΤΑ, όταν είδαν τα οχήματα αυτά να έρχονται προς το μέρος μου, πύκνωσαν τα πυρά εναντίον των Τούρκων και εκείνοι απομακρύνονταν από την περιοχή. Μετά από τα γεγονότα αυτά, που κράτησαν μιάμιση ώρα περίπου ενεργοποιήθηκαν οι δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών, βγήκαν από τα φυλάκια τους, ύψωσαν λευκές σημαίες και διέταξαν "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ". Στη συνέχεια, επιβιβάσθηκα στο Landover, που οδηγούσε ο εξ' Ελλάδος οδηγός μου, και πήγα στο αεροδρόμιο, όπου συνάντησα τον Μανουρά στο κεντρικό κτήριο, καθώς και τους Μπαραμπούτη, Ρούκα, Κολοκοτρώνη που ήταν εκεί. ενώ ο Κιουτσούκης ήταν στο εκτός του αεροδρομίου οίκημα.Από την ταράτσα που βρισκόταν ο Μπένος, όπως πληροφορήθηκα εκ των υστέρων, ήταν και ένας καταδρομέας από την Πάτρα πολύ καλός σκοπευτής. Αυτός ο καταδρομέας είδε μια ομάδα Τούρκων και με μία βολή σκότωσε 12, όταν τους είδε να τρέχουν για να απομακρυν-θούν από την περιοχή. Ο Υποδιοικητής με τον Κυριάκο, που ακολουθούσαν, τους μέτρησαν. Είδαν δε, και τα τούρκικα ασθενοφόρα που μάζευαν τους νεκρούς και τους τραυματίες, μετά το "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ.
«Είχαν πολλά θύματα οι Τούρκοι»...
Εκτιμώντας τα γεγονότα, όπως εξελίχθηκαν, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι δυνάμεις του ΟΗΕ, διέταξαν τότε "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ" για να σώσουν τους Τούρκους, αφού διαπίστωσαν ότι είχαν αρκετά θύματα και τραυματίες. Διαπίστωσαν, προφανώς, ότι θα τους εξολοθρεύα-με όλους. Γιατί αν ήθελαν να προσφέρουν τις καλές τους υπηρεσίες, θα έπρεπε να είχαν κάνει νωρίτερα την κίνηση αυτή, και όχι μετά, που διαπίστωσαν τα αποτελέσματα αυτής της ολιγόωρης μάχης.
Διοικητής των καταδρομέων της πρώτης μοίρας
Γεώργιος Παπαμελετίου
Όπως αποδείχθηκε μετά και από σχετικά σήματα που υπεκλάπησαν από την ΚΥΠ, ήταν μία τούρκικη διλοχία 150 στρατιωτών, που είχε ως αποστολή να καταλάβει το αεροδρόμιο, πριν αυτό παραδοθεί στις δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών. Η διλοχία αυτή είχε και 4 άρματα μάχης τα οποία ήταν προσανατολισμένα προς την ΕΛΔΥΚ, προφανώς για να καλύπτει τα νώτα της. Υπήρχε επίσης και ένα άλλο άρμα πάνω στο ύψωμα με αδιευκρίνιστα σημαία, το οποίο εκτιμάται ότι κι αυτό ήταν τούρκικο. Από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ δεν έπεσε ούτε μια τουφεκιά όσο διάστημα διήρκησε η ανταλλαγή των πυρών μας με τους Τούρκους, ούτε στον αέρα, έστω για αντιπερισπασμό. Όπως πληροφορήθηκα πολύ αργότερα, έγινε αυτό για να μην κατηγορηθεί η ΕΛΔΥΚ, ότι παραβίασε την εκεχειρία. Ησθάνοντο, οι αρ-μόδιοι του ΓΕΕΦ, τόσο ένοχοι που έκαναν πιστά ότι τους έλεγαν οι ΟΗΕδες πράγμα που εκείνοι το είχαν αντιληφθεί. Σημειώνω επίσης το γεγονός, ότι μετά την κατάπαυση του πυρός, ο Ταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος που ήταν υπεύθυνος για την άμυνα του αεροδρομίου, δεν ήρθε να με συναντήσει. Τα γεγονότα, όπως τα περιέγραψε ο Παπαμελετίου, τα επιβεβαίωσαν και οι Μανουράς, Κυριάκος, Κιουτσούκης, Ρούκας. Κολοκοτρώνης, Ντούβας, Μπαραμπούτης και Κότσαλης. Στις συνεντεύξεις τους, οι αξιωματικοί επιτελείς της Α΄ Μοίρας καθώς και οι Λοχαγοί των Λόχων, εκτός των άλλων, είπαν: Μανουράς: «Μετά την ενημέρωση από τον Διοικητή, για τη θέση που βρισκόταν, ζήτησα από τον Παπαδόπουλο να μας διαθέσει το τεθωρακισμένο όχημα για να πά-με να τον πάρουμε, διότι εμείς δεν είχαμε άρματα. Πράγμα που έκανε». Κυριάκος: «Για την επίσκεψη των τραυματιών πήγαμε και οι τέσσερις (Υποδιοικητής, Ντούβας, Ιατρός και εγώ). Στη συνέχεια εγώ με τον Ντούβα πήγαμε στον τόπο που είχε καταρριφθεί το αεροπλάνο. Το θέαμα που αντικρύσαμε ήταν φοβερό. Όλοι, πλην τριών, ήταν καμμένοι. Αναγνώρισα το συγκυβερνήτη Συμεωνίδη, από τη φόρμα του οποίου αφαιρέσαμε διάφορα προσωπικά αντικείμενα και το πιστόλι του, τα οποία δώσαμε στο ΓΕΕΦ, τον ΔΕΑ Τσαμκιράνη και έναν τρίτο που δεν τον θυμάμαι. Το αεροπλάνο είχε αυλακώσει το έδαφος, περίπου 30 μέτρα , και στη συνέχεια είχε πέσει σε μια μικρή χαράδρα. Ο ένας κινητήρας είχε αποκολληθεί και είχε καρφωθεί απέναντι. Όταν επιστρέψαμε, φύγαμε αμέσως για το αεροδρόμιο, σύμφωνα με τις οδηγίες του Διοικητή. Προηγείτο ένα φορτηγό με πυρομαχικά, ένα Landover και ακολουθούσαμε με άλλο Landover, εγώ με τον Κοσκινά. Όταν βρισκόμασταν στην ευθεία για το αεροδρό-μιο, 1000 μέτρα από την πύλη, δεχθήκαμε πυρά από τους Τούρκους, οι οποίοι ήταν σε α-πόσταση 50 μέτρων . Πηδήσαμε αμέσως από το Landover και καλυφθήκαμε στο χαντάκι του δρόμου. Το ίδιο έκαναν και οι επιβαίνοντες στο REO και στo τζίπ. Ήμασταν περίπου 10 άτομα. Έρποντας πήγαμε 50 μέτρά πίσω και καλυφθήκαμε σ' ένα βενζινάδικο. Από το σημείο αυτό βλέπαμε τους Τούρκους που χτυπούσαν, αλλά δεν ήμασταν βέβαιοι αν ήταν Τούρκοι ή Έλληνες, διότι φορούσαν τις ίδιες στολές και δεν μπορούσα να φαντασθώ ότι ήταν Τούρκοι και είχαν πλησιάσει τόσο κοντά στο αεροδρόμιο, επειδή είχαμε εκεχειρία και διότι λίγο πιο πέρα ήταν κάτι υψώματα που κατείχε η ΕΛΔΥΚ. Αν γνώριζα ότι ήταν Τούρκοι θα τους σκότωνα όλους». Ο Παπαμελετίου που ήταν παρών στη συζήτηση. συμπλήρωσε: «Ο Κυριάκος ήταν πολύ καλός σκοπευτής, τον είχα στη σκοπευτική ομάδα. Είμαι βέβαιος ότι θα τους σκότωνε όλους, από τη θέση που βρισκόταν, αν είχαμε μια σωστή ενημέρωση από τους αρμοδίους του ΓΕΕΦ». Συνεχίζοντας ο Κυριάκος είπε: «Όση ώρα ήμασταν με τον Υποδιοικητή, τον Ντούβα, τον Κοσκινά και τους άλλους στο βενζινάδικο θυμάμαι, σαν και τώρα, δύο χαρακτηριστικά περιστατικά. Το ένα ήταν ότι, πέρασε κάποιος με πολιτικά, μπλε παντελόνι και άσπρο πουκάμισο και προχωρούσε πεζός για το αεροδρόμιο. Μας κίνησε την περιέργεια και τον σταματήσαμε. Μας είπε ότι είναι Ελληνοκαναδός και ότι θέλει να πάει να συναντήσει την Ταξιαρχία των Ελλήνων Καταδρομέων που είναι στο αεροδρόμιο και ότι είχε υπηρετήσει στο Βιετνάμ. Μιλούσε σπαστά ελληνικά. Όταν του είπαμε ότι δεν μπορεί να προχωρήσει, διότι οι Τούρκοι χτυπάνε, μας απάντησε: "όχι, εμένα θα με αφήσουν". Προβληματισθήκαμε με τον Υποδιοικητή και τον αφήσαμε να προχωρήσει, αλλά με την προϋπόθεση ότι όταν θα τον φωνάξουμε να γυρίσει πίσω, θα γυρίσει αμέσως διότι θα τον έ-χουμε συνέχεια στο σκοπευτικό μας, και αν δεν υπακούσει θα τον σκοτώσουμε. Έφυγε και προχωρούσε «σαν κύριος». Οι Τούρκοι, που συνέχιζαν τα πυρά με τους δικούς μας, μόλις τον είδαν σταμάτησαν. Όταν εμείς σηκώναμε την κάνη του όπλου αμέσως μας πυροβολούσαν. Το γεγονός αυτό μας προξένησε την περιέργεια και τον φωνάξαμε να γυρίσει πίσω, πράγμα που έκανε. Εκτιμήσαμε ότι ήταν μια προ -συνεννοημένη κίνηση του. Όταν γύρισε, του είπαμε ότι είναι Τούρκος και μας είπε ψέματα. Το παραδέχθηκε αμέσως. Μας είπε ότι είναι Υπολοχαγός των ειδικών δυνάμεων, και τον αριθμό μητρώου του. Καμία άλλη πληροφορία. Εκτιμήσαμε ότι. ήθελε να δει τη δύναμη των καταδρομών που ήταν μέσα στο αεροδρόμιο, γιατί είχαν την εντύπωση ότι ήμασταν Ταξιαρχία. Στη συνέχεια τον παραδώσαμε στο ΓΕΕΦ. Το άλλο ήταν ότι, το βενζινάδικο απείχε περίπου 300 μέτρα από τις Αγγλικές εγκαταστά-σεις και βλέπαμε καθαρά, πάνω σε έναν υδατόπυργο έναν Άγγλο να πυροβολεί εναντίον μας. Μετά από λίγο χάθηκε. Πιθανόν να χτυπήθηκε από τους δικούς μας.
Χρονιάρης: «Ωσάν το κοκοσάλι πέφτουν οι σφαίρες...»
Η Μοίρα μας συνέχιζε την ανταλλαγή πυρών με τους Τούρκους που ήταν κοντά μας και μερικά από τα πυρά τους δεχόμασταν και εμείς, δεδομένου ότι δεν γνώριζαν ποιοι είμαστε». Τελειώνοντας ο Κυριάκου συμπλήρωσε. «Όταν πλησιάσαμε με το NORATLAS τη Λευκωσία, πήγα στο πιλοτήριο να δω τι γίνεται. Από εκεί είδα τις λάμψεις των αντιαεροπορικών πυρών που θύμιζαν τα βεγγαλικά της Ανάστασης και ρώτησα τον Στέφα, τι θα κάνει; Εκείνος μου είπε πως θα προσγειωθεί. Μετά από αυτό πήγα και κάθισα στο Gargo, δίπλα από έναν καταδρομέα που ήταν από τα Ανώγεια της Κρήτης (ο Γεώργιος Χρονιάρης), ο οποίος γυρίζει και μου λέει με την κρη-τική του προφορά: "ω πωπώ κύριε διοικητά, σαν κουκοσάλι (χαλάζι) χτυπάει". Ήταν οι σφαίρες που χτυπούσαν το αεροπλάνο. Στη συνέχεια μας ενημέρωσαν οι ΟΗΕδες, ότι αποφασίστηκε να παραληφθεί το αεροδρόμιο από αυτούς. Μετά από αυτό φύγαμε και πήγαμε στο εφεδρικό του Μακαρίου». Κιουτσούκης: «Ο Μανουράς με διέταξε αρχικά να πάω στον πύργο, διότι οι άλλοι δύο Λόχοι είχαν αναπτυχθεί μέσα στο κυρίως κτήριο του αερολιμένα και σε άλλα σημεία. Αφού ανέπτυξα το Λόχο μου γύρω από τον πύργο, ανέβηκα στην κορυφή του για να κάνω αναγνώριση της περιοχής. Γρήγορα, όμως, διατάχθηκα, από τον Μανουρά, να μεταβώ στο κτήριο που ήταν διάφορες υπηρεσίες της ΣΙΤΑ (αντίστοιχου του ελληνικού ΟΤΕ). Ήταν ένα διώρο-φο, εκτός τον αεροδρομίου 150- 200 μ. και δέσποζε όλης της περιοχής. Ήμουν, πολύ κοντά στο δρόμο προσέγγισης του αεροδρομίου, και σε πολύ κοντινή απόσταση με τα τουρκικά ένοπλα τμήματα». Κολοκοτρώνης: «Μόλις έφθασα στο αεροδρόμιο συνάντησα τον Παπαδόπουλο, ενημερώθηκα για την ύπαρξη τουρκικής δύναμης κοντά στην περιοχή και από κοινού αποφασίσαμε, και ανέπτυξα το Λόχο σε επίκαιρες θέσεις του αεροδρομίου και έστειλα στην ταράτσα του κεντρικού κτηρίου ομάδα καταδρομένων με επικεφαλής τον Υπολοχαγό Μπένο». Μπαραμπούτης: «Παρότι έφυγα πίσω από τον Διοικητή της Μοίρας, είχα προλάβει και μπήκα με το Λόχο μου μέσα στο αεροδρόμιο και πήρα οδηγίες από τον Μανουρά, λίγη ώρα πριν δεχθεί τα πυρά ο Διοικητής, όπως έμαθα εκ των υστέρων, και αρχίσει η μάχη του αεροδρομίου». Ντούβας: «Στον τόπο του ατυχήματος, θυμάμαι ότι το NOKATLAS ήταν κομμένο, εκτός από ένα μέρος του κόκπιτ και του ουραίου τμήματος και οι τροχοί του ήταν σε μια απόστα-ση 200 περίπου μέτρων μακριά. Τέσσερις καταδρομείς τους είχαν βάλλει στη σειρά, ήταν αναγνωρίσιμοι και τους έβαλα τα ονόματα. Αυτοί ήταν ο Τσαμκιράνης, ο Χριστόπουλος, ο Χαντζόπουλος και ένας άλλος που δεν τον θυμάμαι. Στο κόκπιτ είδα τον Δάβαρη, που φαινόταν σαν να ήταν όρθιος, αλλά ήταν νεκρός. Πήγα να τον σηκώσω από τις μασχάλες και στα χέρια μου έμεινε μόνον το κορμί του. Το υπόλοιπο μέρος του σώματος του ήταν κομμένο. Όταν επιστρέψαμε στο Μετόχι της Μονής Κύκκου, συναντήσαμε τον Αβραμίδη με τον Κοσκινά. Επιβιβάστηκα σε ένα Landover με τον Αβραμίδη και στο άλλο ο Κυριάκος με τον Κοσκινά και φύγαμε για το αεροδρόμιο. Αφού δεχθήκαμε τα πυρά από τους Τούρκους, όπως σας τα είπε ο Κυριάκος, πηδήσαμε από τα οχήματα και καλυφθήκαμε στο ρείθρο του δρόμου. Κά-ποια ώρα, απομακρύνθηκα από τους άλλους 30- 50 μέτρα , γέμισα με σφαίρες το Μ-3 που εί-χα και άρχισα να πυροβολώ τους Τούρκους από τους οποίους δέχθηκα καταιγιστικά πυρά (το γεγονός αυτό το επιβεβαιώνει και ο Κυριάκος, ο οποίος επιπλέον είπε ότι επειδή κινδύνευε να εγκλωβιστεί τον φωνάξαμε και γύρισε πίσω). Μετά το "ΠΑΥΣΑΤΕ ΠΥΡ", είδα τα οχήματα που πήγαν και μάζευαν τους νεκρούς και τραυματίες Τούρκους και στη συνέχεια πήγα στο αεροδρόμιο. Όλα όσα στη συνέχεια έκανε ο Διοικητής μας για την παράδοση στις δυνάμεις του ΟΗΕ του αεροδρομίου και την απομάκρυνση μας, τα έζησα και έγιναν έτσι όπως σας τα είπε ο διοικητής μας.
Πλήρης έλλειψη ενημέρωσης και συντονισμού
Στη συνέντευξη του ο Αντισμήναρχος Φίλιππας Κόλλιας είπε: «Το πρωί της 23ης Ιουλίου επέστρεψα στο αεροδρόμιο για να μεριμνήσω να ενεργοποιηθεί ο ένας διάδρομος. Οι εργασίες επισκευής συνεχίστηκαν μέχρι την 14:00. Την ώρα αυτή άρχισε ο βομβαρδισμός του αεροδρομίου με όλμους, καθώς και επίθεση των τουρκικών δυνάμεων για την κατάληψη του. Όταν άρχισαν τα πυρά, μπήκαν στο προσωρινό Κέντρο Επιχειρήσεων του αεροδρομίου, που είχαμε κάνει με τον Παπαδόπουλο, (στο χώρο παραλαβής των αποσκευών των επιβατών), δύο Αξιωματικοί των Ηνωμένων Εθνών από τους οποίους ζήτησε (ο Παπαδόπουλος), να φροντίσουν για την άμεση απομάκρυνση των τουρκικών δυνάμεων. Παράλληλα πήγε ο ίδιος στο χώρο εμπλοκής και επέστρεψε μετά την κατάπαυση του πυρός. Λίγο αργότερα, τηλεφωνεί ο Γεωργίτσης στον Παπαδόπουλο και του λέει να πάει εκεί που είναι ο ΤΣΑΝΤ και οι Τούρκοι, για να διαπιστώσει τι θέλουν. Έφυγε ο Παπαδόπουλος για το σημείο αυτό και λίγο μετά ξανατηλεφωνεί και μου λέει: "Τρέξε, πρόλαβε τον Παπαδόπουλο και πες του να μην αναλάβει καμία δέσμευση, αλλά αφού ακούσει τις απαιτήσεις των Τούρκων να μας αναφέρει για να του δώσουμε οδηγίες. Το αεροδρόμιο εάν παραδοθεί, θα παραδοθεί μόνον στις δυνάμεις του ΟΗΕ". Γεμάτος αγωνία και άγχος, διότι έπρεπε να κινηθώ μεταξύ των αντιμαχομένων μονάδων, έτρεξα, πρόφθασα τον Παπαδόπουλο και του είπα όσα ο Γεωργίτσης μου είπε, και με ρώτη-σε: «Ποιός στα είπε αυτά, ο Γεωργίτσης ή κάποιος άλλος» Του απάντησα, ότι αυτά που σου είπα μου τα είπε ο Γεωργίτσης. Μετά από 45 περίπου λεπτά, ήρθαν πάλι οι δυο αξιωματικοί του ΟΗΕ, οι οποίοι μου εί-παν: "θα σε αφοπλίσουμε και θα πάμε μαζί στο σημείο που είναι η επιτροπή, για να επιστρέψει ο Παπαδόπουλος προκειμένου συνεννοηθεί με το ΓΕΕΦ". Τηλεφώνησα στον Γεωργίτση του είπα τα καθέκαστα και πήρα εντολή να κάνω ότι μου είπαν. Πήγα στον χώρο αυτό όπου διαπίστωσα ότι παρευρίσκετο και ο υπάλληλος της ΥΠΑ Κύπρου Παπαϊωάννου, που εκτελούσε καθήκοντα διερμηνέα. Εκεί ήταν ο ΤΣΑΝΤ με πέντε επιτελείς του και ένας Τούρκος Ταγματάρχης. Αμέσως έφυγε ο Παπαδόπουλος. Περιμένοντας, την επιστροφή του, είδα αιφνιδίως, όλους τους παριστάμενους να πέφτουν κατά γης, συμπεριλαμβανομένου και του ΤΣΑΝΤ. Σε ερώτηση μου, τι συμβαίνει; μου είπε: «ειδοποιήθηκα ότι η φρουρά θα κάνει έναρξη των πυρών, διότι οι Τούρκοι κάνουν χρήση καπνογόνων βομβών», και με παρακάλεσε να έρθω σε επαφή με τον ασύρματο και να δια-βεβαιώσω τη φρουρά του αεροδρομίου ότι οι καπνοί είναι από πυρκαγιά που είχε προκληθεί στις καλαμιές που ήταν στο στρατόπεδο των Ηνωμένων Εθνών. Πράγματι, ήρθα σε επαφή με έναν Ταγματάρχη της Εθνικής Φρουράς, δεν θυμάμαι το όνομα του, και έτσι απεφεύχθη η εμπλοκή». Σε σχετική ερώτηση, είπε: «Ποτέ μου δεν είδα τον Παπαμελετίου. Ούτε γνώριζα την ώρα αυτή που βρισκόταν». Τα ίδια είπε και ο Παπαμελετίου, για την ομάδα Παπαδόπουλου-Κόλλια, που ήταν στο Κέντρο Επιχειρήσεων του αεροδρομίου. «Δεν τους είδα ποτέ μου», δήλωσε. ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΓΧΥΣΗ και ΑΣΥΝΕΝΝΟΗΣΙΑ, παρότι ήταν πολύ κοντά μεταξύ τους.
«Μανουρά, εσύ θα δίνεις λύσεις»...
Το τι ακριβώς είχε συμβεί τότε, που δεν είχαν μάθει ποτέ τους οι εμπλεκόμενοι, διαπιστώθηκε, από την έρευνα που έγινε για τη συγγραφή του παρόντος βιβλίου. Ο Παπαμελετίου, είπε: «Όταν μπήκα στο αεροδρόμιο και μετά την ενημέρωση, από τους Μανουρά, Ρούκα και Κολοκοτρώνη, κάθισα μπροστά από το κτήριο του αερολιμένα του οποίου όλα τα τζάμια ήταν σπασμένα, από τη συμπλοκή που έγινε με σκοπό να με βλέπουν οι καταδρομείς, οι οποίοι κάθονταν πάνω στα σπασμένα τζάμια και τους είπα να τα καθαρίσουν για να μην τραυματισθούν. Αυτό το έκανα περισσότερο για να με ακούσουν όλοι και να διαπιστώσουν ότι και ο Διοικητής τους ήταν εκεί. Ακολούθως είπα στον Μανουρά που είχε τον ασύρματο να καθίσει μέσα στο κτήριο, σε κοντινή απόσταση, ώστε να ακούω όλες τις συνομιλίες, λέγοντας του: "Μανουρά, όποιος και να με ζητήσει θα λες ότι δεν είμαι εδώ. Εγώ θα είμαι εδώ και θα ακούω, θα δίνεις εσύ λύσεις. Αν κάπου δυσκολεύεσαι θα λες -δεν είναι εδώ ο Διοικητής μου, θα τον ενημερώσω όταν τον συναντήσω. Τίποτα άλλο". Αυτό το έκανα για να μην δεσμευθώ σε κανέναν, γιατί απ' ό,τι είχα ζήσει, είχα δει, αλλά και από την ενη-μέρωση που μου έκαναν οι Λοχαγοί μου και ο Μανουράς, κάτι δεν μου πήγαινε καλά. Είχα αρχίσει να αμφιβάλω για τις καλές προθέσεις των Ηνωμένων Εθνών. Κάπου διαισθάνθηκα ότι κάποιο παιχνίδι παιζόταν μπροστά στα μάτια μου, που δεν μου άρεσε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΜΕΛΕΤΙΟΥ
Κάποια στιγμή, είδα μέσα στο αεροδρόμιο, σε μια απόσταση 20- 30 μέτρων , ένα αυτοκίνητο του ΟΗΕ με τεράστιες κεραίες, και έναν Υπολοχαγό. Σε λίγο ο Μπένος, που ήταν στην ταράτσα του κτηρίου, μου είπε από τον ασύρματο: "Με τα κιάλια μου είδα ότι από το φυλάκιο του ΟΗΕ ρίχτηκαν καπνογόνα. Εκεί είναι και ένα άρμα". Οι υποψίες μου άρχισαν να μεγαλώνουν, σκέφθηκα ότι ήθελαν να δημιουργήσουν σύγχυση σε εμάς και προπέτασμα καπνού, έτσι ώστε οι Τούρκοι, που ήταν πολύ κοντά στο αεροδρόμιο, να μπουν μέσα, να υψώσει την τουρκική σημαία, και ήταν πολύ πιθανόν το άρμα αυτό "καμουφλαρισμένο" να ήταν τουρκικό, και στη συνέχεια οι δυνάμεις του ΟΗΕ να έλεγαν ότι όταν εμείς παραλάβαμε το αεροδρόμιο βρήκαμε μέσα τούρκικη σημαία.Αμέσως, από τον ασύρματο, είπα στον Μπένο: "θα έχεις επί σκοπόν με τα αντιαρματικά σου, το άρμα ή τα άρματα που βλέπεις, και μόλις δεις ότι κάτι κινείται θα λες- έτοιμος επί σκοπόν, έτοιμος προσοχή- όπως κάναμε στη σκοπευτική ομάδα (είχα και τον Μπένο στη σκοπευτική ομάδα), και το πυρ θα στο δώσω εγώ, για να έχω την ευθύνη. Κατάλαβες; Κατάλαβα είπε ο Μπένος". Αυτήν τη στιχομυθία, την άκουσε προφανώς ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ, και πιθανόν και άλλοι ΟΗΕδες, διότι όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων είχαμε τους ίδιους ασυρμάτους με τις ίδιες συχνότητες. Ενημερώθηκε, προφανώς, ο ΤΣΑΝΤ, γι' αυτό και έπεσαν όλοι κάτω σχε-δόν αμέσως μετά τα καπνογόνα, όταν ο Κόλλιας ήταν εκεί, διαπιστώνοντας ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ την αποφασιστικότητα μου. Εκνευρίστηκα από το γεγονός αυτό, και είπα στον Υπολοχαγό: "Να πεις στο φυλάκιο να μη ρίχνουν καπνογόνα, και να μη κινηθεί κανένας γιατί θα δώσω εντολή για πυρ και δεν θα φέρω καμία ευθύνη". Ο Υπολοχαγός -είπε-: "Μα δεν είναι καπνογόνα. Είναι καλαμιές που καίγονται μέσα στο στρατόπεδο μας". Να τις φάνε τις καλαμιές, του απάντησα. Η συνεννόηση γινόταν μέσω ενός Κύπριου που σπούδαζε στην Αγγλία, και εκτελούσε χρέη διερμηνέα και τον οποίον είχα πάντα κοντά μου. Στο μεταξύ ο Υπολοχαγός αυτός είχε ανέβει και στην ταράτσα και είχε συναντηθεί με τον Μπένο. Μετά από λίγο, είδα ένα Τάγμα του ΟΗΕ με τεθωρακισμένα οχήματα, από πολύ μακριά, να προσεγγίζει το αεροδρόμιο, και το οποίο σταμάτησε σε μια απόσταση 500- 1.000 μέτρων από την πύλη του αεροδρομίου. Έρχεται στη συνέχεια ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ, και μου λέει: «Έχει έρθει το Τάγμα του ΟΗΕ να παραλάβει το αεροδρόμιο, γι' αυτό να φύγετε εσείς". Πιθανόν να πήρε εντολή από τον Διοικητή του Τάγματος. Η απάντηση μου ήταν αρνητική, και αυτό επειδή οι τουρκικές δυνάμεις, ενώ θα έπρεπε να είχαν απομακρυνθεί, μετά την κατά-παυση του πυρός, εξακολουθούσαν να είναι πολύ κοντά στο αεροδρόμιο, 100 μέτρα περίπου. Μόλις θα φεύγαμε εμείς, οι Τούρκοι θα έμπαιναν μέσα, πριν από το Τάγμα του ΟΗΕ. Κάτι, που ενδεχομένως να είχαν από κοινού σχεδιάσει. Χωρίς να είμαι βέβαιος γι' αυτό. Ενισχύεται όμως από το γεγονός, ότι σταμάτησαν πολύ μακριά, παρότι γνώριζαν ότι οι Τούρκοι ήταν δίπλα από τα συρματοπλέγματα.
Α΄ Μοίρα Καταδρομών στην Κύπρο.
Διακρίνονται: 1. Διοικητής της Μοίρας Ταγματάρχης Γ. Παπαμελετίου,
2. Υποδιοικητής Ταγματάρχης Αγ. Αβραμίδης, 3. Διευθυντής του 3ου Γρ. Ταγματάρχης Β. Μανουράς,
4. Υπολοχαγός Γεώρ. Μπαραμπούτης, 5. Υπολοχαγός Βασ. Φθενός, 6. Υπολοχαγός Μπένος,
7. Καταδρομέας πολυβολητής Κ. Γεωργακόπουλος που σκότωσε 12 Τούρκους
από την ταράτσα του κεντρικού κτηρίου και οι απολυόμενοι καταδρομείς
Στα χέρια των ΟΗΕδων το αεροδρόμιο Λίγο αργότερα, τηλεφωνεί κάποιος από το ΓΕΕΦ στον Μανουρά και του λέει: "να φύγει η Μοίρα για να παραλάβει το αεροδρόμιο ο ΟΗΕ". Η απάντηση του Μανουρά ήταν: "Δεν είναι εδώ ο Διοικητής μου. Όταν τον δω θα τον ενημερώσω". Στη συνέχεια, επικοινωνούν με τον Μανουρά από την Ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο και του είπαν να φύγουν οι καταδρομείς από το αεροδρόμιο, για να το παραλάβει ο ΟΗΕ και ότι η απόφαση να φύγετε από το αεροδρόμιο δεν είναι μόνον στρατιωτική είναι και πολιτική. Η απάντηση του Μανουρά προς την πρεσβεία η ίδια. Η κατάσταση επίσης η ίδια. Όλοι μας λέγανε να φύγουμε, αλλά κανείς, πώς θα φύγουμε και πώς θα το αναλάβει το αεροδρόμιο ο ΟΗΕ. Λίγο αργότερα νέο τηλεφώνημα από το ΓΕΕΦ. Οι εκεί αρμόδιοι και υπεύθυνοι για τα όσα συνέβησαν στην Κύπρο, προ αυτής της αρνητικής μου στάσης, επιστράτευσαν τον καταδρομέα Συνταγματάρχη Κομπόκη, ο οποίος τηλεφωνεί στον Μανουρά. Με το εμπρός αναγνώρισε τη φωνή του παλιού του Διοικητή στη 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών, ο οποίος του είπε, σε τόνο αυστηρό: "Μανουρά, Κομπόκης εδώ. Να πάρετε τη Μοίρα και να φύγετε από το αεροδρόμιο". Το τηλεφώνημα αυτό άλλαξε τα δεδομένα, διότι εκτός του ότι ο Κομπόκης ήταν Διοικητής των δυνάμεων καταδρομών Κύπρου, εμείς οι καταδρομείς είχαμε μεταξύ μας μια ιδιαίτερη σχέση. Η απάντηση του Μανουρά ηταν: «Κύριε Συνταγματάρχα ξέρετε τι γίνεται εδώ...». Ο Κομπόκης δεν τον άφησε να ολοκληρώσει, και με τόνο πάλι αυστηρό του είπε: «Μανουρά, κατάλαβες τι σου είπα. Να πάρετε τη Μοίρα, να φύγετε από εκεί". Ο Μανουράς του είπε: Ένα λεπτό να το αναφέρω στο διοικητή μου. Πάω να τον βρω, είναι εδώ δίπλα. Έρχεται και μου λέει: Τι θα κάνουμε τώρα με τον Κομπόκη. Βρέθηκα σε δύσκολη θέση. Δεν μπορούσα να πω όχι στον Κομπόκη τον οποίο σεβόμουνα και είπα στον Μανουρά να του πει να μας στείλουν αυτοκίνητα. Λεωφορεία είχα εκεί. Προσπάθησα με το τρόπο αυτό να κερδίσω χρόνο. Δεν ήθελα να αγνοήσω τον Κομπόκη, όπως έκανα με τους άλλους του ΓΕΕΦ και τον πρέσβη Λαγάκο, αλλά δεν μπορούσα την κοροϊδία που έβλεπα πως παιζόταν μπροστά στα μάτια μου. Είκοσι οκτώ χρόνια μετά, σε τυχαία συνάντηση μας ο Κομπόκης μου αποκάλυψε ότι: "Μετά την δυσάρεστη τροπή που πήραν τα πράγματα στην Κύπρο, οι Κύπριοι Καταδρομείς δεν υπάκουαν σε καμία διαταγή του ΓΕΕΦ. Χωρίς να το γνωρίζω έκαναν χρήση του ονόματος μου, και αυτό επειδή στις εντολές μου υπάκουαν. Γι' αυτό και με παρακάλεσαν τότε να σας τηλεφωνήσω. Ήταν βέβαιοι ότι και εσείς θα με ακούγατε». Περιμένοντας, τα λεωφορεία από το ΓΈΕΦ, είδα ένα τζιπ από το σημείο που είχε σταματήσει η δύναμη του ΟΗΕ να ξεκινάει με κατεύθυνση το αεροδρόμιο. Όταν πλησίασε είδα ότι, το οδηγούσε ένας Υπολοχαγός, δίπλα του καθόταν Αντισυνταγματάρχης, ήταν προφανώς ο Διοικητής του Τάγματος, και πίσω ένα στρατιώτης. Πέρασαν δίπλα μου και δεν μου μίλησαν καθόλου. Ο Αντισυνταγματάρχης με κοίταξε με βλοσυρό ύφος, βλέμμα που ανταπέδωσα. Σταμάτησαν σε ένα πάρκιν που ήταν 20-30 περίπου μέτρα μακρύτερα, κατέβηκαν από το τζιπ και άρχισαν να συζητάνε μεταξύ τους. Από το βλοσυρό του ύφος, αλλά και από την όλη του συμπεριφορά, εκτίμησα ότι οι υποψίες μου ήταν βάσιμες. Πίστεψα ότι ήρθε να δει την κατάσταση στο αεροδρόμιο, αλλά κυρίως να με δει και να σχηματίσει ιδίαν αντίληψη για το άτομο μου, μετά από τις συνεχείς μου αρνήσεις, για τις οποίες σίγουρα θα ενημερωνόταν. Σε λίγο, προστέθηκε στην παρέα τους και ένας με πολιτικά, ο οποίος με πλησίασε, μου είπε ότι είναι δημοσιογράφος από το BBC ονομάζεται Φίλιπς και μου ζήτησε να πάρει στιγμιότυπα τους καταδρομείς την εικόνα του αεροδρομίου κ.λ.π. Αρνήθηκα, λέγοντας του ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο. Ο Φίλιπς, με ευχαρίστησε και μου είπε ότι καταλαβαίνει ότι πράγματι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή και έφυγε. Λίγες ημέρες αργότερα, μάθαμε, ότι ο Φίλιπς σκοτώθηκε. Αφού περίμενε λίγη ώρα ο Διοικητής του Τάγματος, άγνωστο τι, του οποίου η όλη συμπεριφορά ήταν προκλητική, και αφού διαπίστωσε ότι δεν συγκινήθηκα καθόλου από την παρουσία του, μπήκε με τη συνοδεία του στο τζιπ και έφυγε, χωρίς να μου πει τίποτα, έστω και ένα "γιατί δεν φεύγεις από το αεροδρόμιο". Το πιο πιθανό είναι ότι τον πίεζαν τα υψηλά ιστάμενα κλιμάκια, να πάει στο αεροδρόμιο, γιατί μόλις επέστρεψε στην φάλαγγα, την πήρε και ξεκίνησε για να παραλάβει το αεροδρόμιο. Ήταν μια τεράστια δύναμη με αρκετά τεθωρακισμένα οχήματα. Όταν είδα να έρχεται το Τάγμα του ΟΗΕ, κάλεσα τον Υπολοχαγό και του είπα: θα πάνε τα τμήματα του ΟΗΕ στις θέσεις που είναι οι δικοί μου Λόχοι, θα παραλάβουν την τοποθεσία κανονικά και αφού ενημερωθώ από τους Λοχαγούς μου ότι τους αντικατέστησαν οι δικοί σας, στη συνέχεια θα αποχωρήσουμε. Μετέφραζε πιστά ο Κύπριος. Έτσι και έγινε. Όταν μπήκε μέσα στο αεροδρόμιο το Τάγμα του ΟΗΕ, πάλι ο Αντισυνταγματάρχης, δεν μου είπε τίποτα. Είχε προφανώς ενημερωθεί από τον Υπολοχαγό. Μετά από την ενημέρωση των Λοχαγών μου, ότι αντικαταστάθηκαν από τους ΟΗΕδες, ήρθαν εκεί που ήμουν. Για να έμπαιναν τώρα οι Τούρκοι μέσα στο αεροδρόμιο έπρεπε να πάρουν άδεια από τις δυνάμεις του ΟΗΕ. Μετά τη διαδικασία αυτή, είπα στον μεταφραστή μου. "πες του ακριβώς ό,τι σου πω": Αν θέλουν τώρα ας δώσουν το αεροδρόμιο στους Τούρκους. Όχι όμως όπως ήθελαν πριν, που προσπάθησαν να μας κοροϊδέψουν». Σύμφωνα με πληροφορίες, που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, διότι δεν μπόρεσα να το διασταυρώσω, είχε γραφεί σε τούρκικη εφημερίδα που αναδημοσιεύτηκε σε ελληνική, ότι οι Τούρκοι είχαν ΕΠΙΚΗΡΥΞΕΙ τον Παπαμελετίου. Αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα επιβεβαιώνουν όσα είχε υποπτευθεί, και τον επικήρυξαν επειδή τους χάλασε τα σχέδια. Η πρωτοβουλία αυτή του Παπαμελετίου, που πήρε μόνος του, χωρίς να του πει τίποτα κάποιο προϊστάμενο κλιμάκιο ήταν απόρροια της διαίσθησής του ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στο όλο θέμα της παράδοσης του αεροδρομίου. Στην πολύωρη συνέντευξη του, μου τόνιζε συνέχεια: «Πώς ήταν δυνατόν να πάρω τη Μοίρα και να φύγω από το αεροδρόμιο, τη στιγμή που οι Τούρκοι ήταν στην περίφραξη του; Εκτίμησα ότι έως ότου το Τάγμα του ΟΗΕ ερχόταν στο αεροδρόμιο, όταν θα είχαμε φύγει εμείς, οι Τούρκοι θα είχαν ήδη μπει μέσα και θα είχαν υψώσει την τούρκικη σημαία. Δεν εξηγείται διαφορετικά η συνεχής παραμονή τους, με την ανοχή των ΟΗΕδων, κοντά στο αεροδρόμιο, τη στιγμή που η φάλαγγα του ΟΗΕ ήταν εν όψει. Όπως εκ των υστέρων μάθαμε, μετά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, αυτό το πράγμα έγινε σε μεγάλη έκταση. Καταλάμβαναν εδάφη οι Τούρκοι τοποθετούσαν σημαίες και οι δικοί μας το μόνο που έκαναν ήταν να παραπονούνται στους ΟΗΕδες».
«Εκτίμησα ότι έως ότου το Τάγμα του ΟΗΕ ερχόταν στο αεροδρόμιο, όταν θα είχαμε φύγει εμείς, οι Τούρκοι θα είχαν ήδη μπει μέσα και θα είχαν υψώσει την τούρκικη σημαία»
............
H αποχώρηση της Α΄ Μοίρας Καταδρομών Τελειώνοντας, ο Παπαμελετίου είπε: «Πριν φύγουμε από το αεροδρόμιο, διέταξα τον Μανουρά να πάει με ένα μικρό αυτοκίνητο στο ΓΈΕΦ να τους ενημερώσει ότι το αεροδρόμιο παραδόθηκε στις δυνάμεις του ΟΗΕ, και να πουν που θα πάμε. Παράλληλα του είπα ότι, επειδή υπάρχει περίπτωση να μην μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον ασύρματο, να τοποθετήσει στη διαδρομή φαντάρο για να μας πει που θα πάει η φάλαγγα. Ευτυχώς, που πρόβλεψα αυτή τη λεπτομέρεια, γιατί οι ΟΗΕδες είχαν μπει στη συχνότητα μας και παρακολουθούσαν χωρίς να βγάζουν μιλιά όλες μας τις συνομιλίες. Στην προκειμένη περίπτωση, και με σκοπό να μας προκαλέσουν σύγχυση και να μην μπορούμε να συνεννοηθούμε με τον Μανουρά, άρχισαν να κάνουν τρομερά παράσιτα με αποτέλεσμα να ήταν αδύνατη η μεταξύ μας επικοινωνία. Ευτυχώς που ο Μανουράς είχε τοποθετήσει φαντάρους στο δρόμο και έτσι μάθαμε που έπρεπε να πάμε.
Πριν αναχωρήσουμε έκανα γενικό προσκλητήριο, και απαίτησα όπως της φάλαγγας της Μοίρας να προηγείται ομοιόβαθμος μου του ΟΗΕ, και αυτό γιατί αγνοούσα τις θέσεις των Τούρκων, οι οποίοι ενδεχομένως να μας είχαν στήσει ενέδρα σε κάποιο σημείο της διαδρομής. Πράγματι τέθηκε επικεφαλής της φάλαγγας Ταγματάρχης των Ηνωμένων Εθνών και με τη βοήθεια των στρατιωτών που είχαν τοποθετηθεί στο δρόμο πήγαμε στο στρατόπεδο του εφεδρικού του Μακαρίου. Εκεί παραμείναμε μερικές ημέρες και στη συνέχεια πήγαμε στο Σταυροβούνι. Εκ των υστέρων, πληροφορηθήκαμε ότι είχαμε τους ίδιους ασυρμάτους. Εκείνοι Αμερικανικής κατασκευής και εμείς Ισραηλινής. Βρίσκονταν πάντα στην συχνότητα μας και παρακολουθούσαν -χωρίς να βγάζουν μιλιά- όλες τις μεταξύ μας συνομιλίες, όλο το διάστημα που πήγαμε στο αεροδρόμιο μέχρι που φύγαμε. Επιβεβαιώνεται αυτό από τις τρομερές παρεμβολές που μας έκαναν όταν φεύγαμε με σκοπό να μας δημιουργήσουν σύγχυση. Ενώ μέχρι τότε δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Μετά από αυτό και επειδή οι Ισραηλινής κατασκευής ασύρματοι είχαν συχνότητες πέραν αυτής των Αμερικανικής κατασκευής, αλλάξαμε περιοχή στους ασυρμάτους μας και δεν είχαμε πλέον κανένα πρόβλημα.
panagiotiselsa.blogspot.com/Κάποια στιγμή, είδα μέσα στο αεροδρόμιο, σε μια απόσταση 20- 30 μέτρων , ένα αυτοκίνητο του ΟΗΕ με τεράστιες κεραίες, και έναν Υπολοχαγό. Σε λίγο ο Μπένος, που ήταν στην ταράτσα του κτηρίου, μου είπε από τον ασύρματο: "Με τα κιάλια μου είδα ότι από το φυλάκιο του ΟΗΕ ρίχτηκαν καπνογόνα. Εκεί είναι και ένα άρμα". Οι υποψίες μου άρχισαν να μεγαλώνουν, σκέφθηκα ότι ήθελαν να δημιουργήσουν σύγχυση σε εμάς και προπέτασμα καπνού, έτσι ώστε οι Τούρκοι, που ήταν πολύ κοντά στο αεροδρόμιο, να μπουν μέσα, να υψώσει την τουρκική σημαία, και ήταν πολύ πιθανόν το άρμα αυτό "καμουφλαρισμένο" να ήταν τουρκικό, και στη συνέχεια οι δυνάμεις του ΟΗΕ να έλεγαν ότι όταν εμείς παραλάβαμε το αεροδρόμιο βρήκαμε μέσα τούρκικη σημαία.Αμέσως, από τον ασύρματο, είπα στον Μπένο: "θα έχεις επί σκοπόν με τα αντιαρματικά σου, το άρμα ή τα άρματα που βλέπεις, και μόλις δεις ότι κάτι κινείται θα λες- έτοιμος επί σκοπόν, έτοιμος προσοχή- όπως κάναμε στη σκοπευτική ομάδα (είχα και τον Μπένο στη σκοπευτική ομάδα), και το πυρ θα στο δώσω εγώ, για να έχω την ευθύνη. Κατάλαβες; Κατάλαβα είπε ο Μπένος". Αυτήν τη στιχομυθία, την άκουσε προφανώς ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ, και πιθανόν και άλλοι ΟΗΕδες, διότι όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων είχαμε τους ίδιους ασυρμάτους με τις ίδιες συχνότητες. Ενημερώθηκε, προφανώς, ο ΤΣΑΝΤ, γι' αυτό και έπεσαν όλοι κάτω σχε-δόν αμέσως μετά τα καπνογόνα, όταν ο Κόλλιας ήταν εκεί, διαπιστώνοντας ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ την αποφασιστικότητα μου. Εκνευρίστηκα από το γεγονός αυτό, και είπα στον Υπολοχαγό: "Να πεις στο φυλάκιο να μη ρίχνουν καπνογόνα, και να μη κινηθεί κανένας γιατί θα δώσω εντολή για πυρ και δεν θα φέρω καμία ευθύνη". Ο Υπολοχαγός -είπε-: "Μα δεν είναι καπνογόνα. Είναι καλαμιές που καίγονται μέσα στο στρατόπεδο μας". Να τις φάνε τις καλαμιές, του απάντησα. Η συνεννόηση γινόταν μέσω ενός Κύπριου που σπούδαζε στην Αγγλία, και εκτελούσε χρέη διερμηνέα και τον οποίον είχα πάντα κοντά μου. Στο μεταξύ ο Υπολοχαγός αυτός είχε ανέβει και στην ταράτσα και είχε συναντηθεί με τον Μπένο. Μετά από λίγο, είδα ένα Τάγμα του ΟΗΕ με τεθωρακισμένα οχήματα, από πολύ μακριά, να προσεγγίζει το αεροδρόμιο, και το οποίο σταμάτησε σε μια απόσταση 500- 1.000 μέτρων από την πύλη του αεροδρομίου. Έρχεται στη συνέχεια ο Υπολοχαγός του ΟΗΕ, και μου λέει: «Έχει έρθει το Τάγμα του ΟΗΕ να παραλάβει το αεροδρόμιο, γι' αυτό να φύγετε εσείς". Πιθανόν να πήρε εντολή από τον Διοικητή του Τάγματος. Η απάντηση μου ήταν αρνητική, και αυτό επειδή οι τουρκικές δυνάμεις, ενώ θα έπρεπε να είχαν απομακρυνθεί, μετά την κατά-παυση του πυρός, εξακολουθούσαν να είναι πολύ κοντά στο αεροδρόμιο, 100 μέτρα περίπου. Μόλις θα φεύγαμε εμείς, οι Τούρκοι θα έμπαιναν μέσα, πριν από το Τάγμα του ΟΗΕ. Κάτι, που ενδεχομένως να είχαν από κοινού σχεδιάσει. Χωρίς να είμαι βέβαιος γι' αυτό. Ενισχύεται όμως από το γεγονός, ότι σταμάτησαν πολύ μακριά, παρότι γνώριζαν ότι οι Τούρκοι ήταν δίπλα από τα συρματοπλέγματα.
Α΄ Μοίρα Καταδρομών στην Κύπρο.
Διακρίνονται: 1. Διοικητής της Μοίρας Ταγματάρχης Γ. Παπαμελετίου,
2. Υποδιοικητής Ταγματάρχης Αγ. Αβραμίδης, 3. Διευθυντής του 3ου Γρ. Ταγματάρχης Β. Μανουράς,
4. Υπολοχαγός Γεώρ. Μπαραμπούτης, 5. Υπολοχαγός Βασ. Φθενός, 6. Υπολοχαγός Μπένος,
7. Καταδρομέας πολυβολητής Κ. Γεωργακόπουλος που σκότωσε 12 Τούρκους
από την ταράτσα του κεντρικού κτηρίου και οι απολυόμενοι καταδρομείς
Στα χέρια των ΟΗΕδων το αεροδρόμιο Λίγο αργότερα, τηλεφωνεί κάποιος από το ΓΕΕΦ στον Μανουρά και του λέει: "να φύγει η Μοίρα για να παραλάβει το αεροδρόμιο ο ΟΗΕ". Η απάντηση του Μανουρά ήταν: "Δεν είναι εδώ ο Διοικητής μου. Όταν τον δω θα τον ενημερώσω". Στη συνέχεια, επικοινωνούν με τον Μανουρά από την Ελληνική πρεσβεία στην Κύπρο και του είπαν να φύγουν οι καταδρομείς από το αεροδρόμιο, για να το παραλάβει ο ΟΗΕ και ότι η απόφαση να φύγετε από το αεροδρόμιο δεν είναι μόνον στρατιωτική είναι και πολιτική. Η απάντηση του Μανουρά προς την πρεσβεία η ίδια. Η κατάσταση επίσης η ίδια. Όλοι μας λέγανε να φύγουμε, αλλά κανείς, πώς θα φύγουμε και πώς θα το αναλάβει το αεροδρόμιο ο ΟΗΕ. Λίγο αργότερα νέο τηλεφώνημα από το ΓΕΕΦ. Οι εκεί αρμόδιοι και υπεύθυνοι για τα όσα συνέβησαν στην Κύπρο, προ αυτής της αρνητικής μου στάσης, επιστράτευσαν τον καταδρομέα Συνταγματάρχη Κομπόκη, ο οποίος τηλεφωνεί στον Μανουρά. Με το εμπρός αναγνώρισε τη φωνή του παλιού του Διοικητή στη 1η Μοίρα Αλεξιπτωτιστών, ο οποίος του είπε, σε τόνο αυστηρό: "Μανουρά, Κομπόκης εδώ. Να πάρετε τη Μοίρα και να φύγετε από το αεροδρόμιο". Το τηλεφώνημα αυτό άλλαξε τα δεδομένα, διότι εκτός του ότι ο Κομπόκης ήταν Διοικητής των δυνάμεων καταδρομών Κύπρου, εμείς οι καταδρομείς είχαμε μεταξύ μας μια ιδιαίτερη σχέση. Η απάντηση του Μανουρά ηταν: «Κύριε Συνταγματάρχα ξέρετε τι γίνεται εδώ...». Ο Κομπόκης δεν τον άφησε να ολοκληρώσει, και με τόνο πάλι αυστηρό του είπε: «Μανουρά, κατάλαβες τι σου είπα. Να πάρετε τη Μοίρα, να φύγετε από εκεί". Ο Μανουράς του είπε: Ένα λεπτό να το αναφέρω στο διοικητή μου. Πάω να τον βρω, είναι εδώ δίπλα. Έρχεται και μου λέει: Τι θα κάνουμε τώρα με τον Κομπόκη. Βρέθηκα σε δύσκολη θέση. Δεν μπορούσα να πω όχι στον Κομπόκη τον οποίο σεβόμουνα και είπα στον Μανουρά να του πει να μας στείλουν αυτοκίνητα. Λεωφορεία είχα εκεί. Προσπάθησα με το τρόπο αυτό να κερδίσω χρόνο. Δεν ήθελα να αγνοήσω τον Κομπόκη, όπως έκανα με τους άλλους του ΓΕΕΦ και τον πρέσβη Λαγάκο, αλλά δεν μπορούσα την κοροϊδία που έβλεπα πως παιζόταν μπροστά στα μάτια μου. Είκοσι οκτώ χρόνια μετά, σε τυχαία συνάντηση μας ο Κομπόκης μου αποκάλυψε ότι: "Μετά την δυσάρεστη τροπή που πήραν τα πράγματα στην Κύπρο, οι Κύπριοι Καταδρομείς δεν υπάκουαν σε καμία διαταγή του ΓΕΕΦ. Χωρίς να το γνωρίζω έκαναν χρήση του ονόματος μου, και αυτό επειδή στις εντολές μου υπάκουαν. Γι' αυτό και με παρακάλεσαν τότε να σας τηλεφωνήσω. Ήταν βέβαιοι ότι και εσείς θα με ακούγατε». Περιμένοντας, τα λεωφορεία από το ΓΈΕΦ, είδα ένα τζιπ από το σημείο που είχε σταματήσει η δύναμη του ΟΗΕ να ξεκινάει με κατεύθυνση το αεροδρόμιο. Όταν πλησίασε είδα ότι, το οδηγούσε ένας Υπολοχαγός, δίπλα του καθόταν Αντισυνταγματάρχης, ήταν προφανώς ο Διοικητής του Τάγματος, και πίσω ένα στρατιώτης. Πέρασαν δίπλα μου και δεν μου μίλησαν καθόλου. Ο Αντισυνταγματάρχης με κοίταξε με βλοσυρό ύφος, βλέμμα που ανταπέδωσα. Σταμάτησαν σε ένα πάρκιν που ήταν 20-30 περίπου μέτρα μακρύτερα, κατέβηκαν από το τζιπ και άρχισαν να συζητάνε μεταξύ τους. Από το βλοσυρό του ύφος, αλλά και από την όλη του συμπεριφορά, εκτίμησα ότι οι υποψίες μου ήταν βάσιμες. Πίστεψα ότι ήρθε να δει την κατάσταση στο αεροδρόμιο, αλλά κυρίως να με δει και να σχηματίσει ιδίαν αντίληψη για το άτομο μου, μετά από τις συνεχείς μου αρνήσεις, για τις οποίες σίγουρα θα ενημερωνόταν. Σε λίγο, προστέθηκε στην παρέα τους και ένας με πολιτικά, ο οποίος με πλησίασε, μου είπε ότι είναι δημοσιογράφος από το BBC ονομάζεται Φίλιπς και μου ζήτησε να πάρει στιγμιότυπα τους καταδρομείς την εικόνα του αεροδρομίου κ.λ.π. Αρνήθηκα, λέγοντας του ότι δεν είναι η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο. Ο Φίλιπς, με ευχαρίστησε και μου είπε ότι καταλαβαίνει ότι πράγματι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή και έφυγε. Λίγες ημέρες αργότερα, μάθαμε, ότι ο Φίλιπς σκοτώθηκε. Αφού περίμενε λίγη ώρα ο Διοικητής του Τάγματος, άγνωστο τι, του οποίου η όλη συμπεριφορά ήταν προκλητική, και αφού διαπίστωσε ότι δεν συγκινήθηκα καθόλου από την παρουσία του, μπήκε με τη συνοδεία του στο τζιπ και έφυγε, χωρίς να μου πει τίποτα, έστω και ένα "γιατί δεν φεύγεις από το αεροδρόμιο". Το πιο πιθανό είναι ότι τον πίεζαν τα υψηλά ιστάμενα κλιμάκια, να πάει στο αεροδρόμιο, γιατί μόλις επέστρεψε στην φάλαγγα, την πήρε και ξεκίνησε για να παραλάβει το αεροδρόμιο. Ήταν μια τεράστια δύναμη με αρκετά τεθωρακισμένα οχήματα. Όταν είδα να έρχεται το Τάγμα του ΟΗΕ, κάλεσα τον Υπολοχαγό και του είπα: θα πάνε τα τμήματα του ΟΗΕ στις θέσεις που είναι οι δικοί μου Λόχοι, θα παραλάβουν την τοποθεσία κανονικά και αφού ενημερωθώ από τους Λοχαγούς μου ότι τους αντικατέστησαν οι δικοί σας, στη συνέχεια θα αποχωρήσουμε. Μετέφραζε πιστά ο Κύπριος. Έτσι και έγινε. Όταν μπήκε μέσα στο αεροδρόμιο το Τάγμα του ΟΗΕ, πάλι ο Αντισυνταγματάρχης, δεν μου είπε τίποτα. Είχε προφανώς ενημερωθεί από τον Υπολοχαγό. Μετά από την ενημέρωση των Λοχαγών μου, ότι αντικαταστάθηκαν από τους ΟΗΕδες, ήρθαν εκεί που ήμουν. Για να έμπαιναν τώρα οι Τούρκοι μέσα στο αεροδρόμιο έπρεπε να πάρουν άδεια από τις δυνάμεις του ΟΗΕ. Μετά τη διαδικασία αυτή, είπα στον μεταφραστή μου. "πες του ακριβώς ό,τι σου πω": Αν θέλουν τώρα ας δώσουν το αεροδρόμιο στους Τούρκους. Όχι όμως όπως ήθελαν πριν, που προσπάθησαν να μας κοροϊδέψουν». Σύμφωνα με πληροφορίες, που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, διότι δεν μπόρεσα να το διασταυρώσω, είχε γραφεί σε τούρκικη εφημερίδα που αναδημοσιεύτηκε σε ελληνική, ότι οι Τούρκοι είχαν ΕΠΙΚΗΡΥΞΕΙ τον Παπαμελετίου. Αν αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα επιβεβαιώνουν όσα είχε υποπτευθεί, και τον επικήρυξαν επειδή τους χάλασε τα σχέδια. Η πρωτοβουλία αυτή του Παπαμελετίου, που πήρε μόνος του, χωρίς να του πει τίποτα κάποιο προϊστάμενο κλιμάκιο ήταν απόρροια της διαίσθησής του ότι κάτι δεν πήγαινε καλά στο όλο θέμα της παράδοσης του αεροδρομίου. Στην πολύωρη συνέντευξη του, μου τόνιζε συνέχεια: «Πώς ήταν δυνατόν να πάρω τη Μοίρα και να φύγω από το αεροδρόμιο, τη στιγμή που οι Τούρκοι ήταν στην περίφραξη του; Εκτίμησα ότι έως ότου το Τάγμα του ΟΗΕ ερχόταν στο αεροδρόμιο, όταν θα είχαμε φύγει εμείς, οι Τούρκοι θα είχαν ήδη μπει μέσα και θα είχαν υψώσει την τούρκικη σημαία. Δεν εξηγείται διαφορετικά η συνεχής παραμονή τους, με την ανοχή των ΟΗΕδων, κοντά στο αεροδρόμιο, τη στιγμή που η φάλαγγα του ΟΗΕ ήταν εν όψει. Όπως εκ των υστέρων μάθαμε, μετά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, αυτό το πράγμα έγινε σε μεγάλη έκταση. Καταλάμβαναν εδάφη οι Τούρκοι τοποθετούσαν σημαίες και οι δικοί μας το μόνο που έκαναν ήταν να παραπονούνται στους ΟΗΕδες».
«Εκτίμησα ότι έως ότου το Τάγμα του ΟΗΕ ερχόταν στο αεροδρόμιο, όταν θα είχαμε φύγει εμείς, οι Τούρκοι θα είχαν ήδη μπει μέσα και θα είχαν υψώσει την τούρκικη σημαία»
............
H αποχώρηση της Α΄ Μοίρας Καταδρομών Τελειώνοντας, ο Παπαμελετίου είπε: «Πριν φύγουμε από το αεροδρόμιο, διέταξα τον Μανουρά να πάει με ένα μικρό αυτοκίνητο στο ΓΈΕΦ να τους ενημερώσει ότι το αεροδρόμιο παραδόθηκε στις δυνάμεις του ΟΗΕ, και να πουν που θα πάμε. Παράλληλα του είπα ότι, επειδή υπάρχει περίπτωση να μην μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τον ασύρματο, να τοποθετήσει στη διαδρομή φαντάρο για να μας πει που θα πάει η φάλαγγα. Ευτυχώς, που πρόβλεψα αυτή τη λεπτομέρεια, γιατί οι ΟΗΕδες είχαν μπει στη συχνότητα μας και παρακολουθούσαν χωρίς να βγάζουν μιλιά όλες μας τις συνομιλίες. Στην προκειμένη περίπτωση, και με σκοπό να μας προκαλέσουν σύγχυση και να μην μπορούμε να συνεννοηθούμε με τον Μανουρά, άρχισαν να κάνουν τρομερά παράσιτα με αποτέλεσμα να ήταν αδύνατη η μεταξύ μας επικοινωνία. Ευτυχώς που ο Μανουράς είχε τοποθετήσει φαντάρους στο δρόμο και έτσι μάθαμε που έπρεπε να πάμε.
Πριν αναχωρήσουμε έκανα γενικό προσκλητήριο, και απαίτησα όπως της φάλαγγας της Μοίρας να προηγείται ομοιόβαθμος μου του ΟΗΕ, και αυτό γιατί αγνοούσα τις θέσεις των Τούρκων, οι οποίοι ενδεχομένως να μας είχαν στήσει ενέδρα σε κάποιο σημείο της διαδρομής. Πράγματι τέθηκε επικεφαλής της φάλαγγας Ταγματάρχης των Ηνωμένων Εθνών και με τη βοήθεια των στρατιωτών που είχαν τοποθετηθεί στο δρόμο πήγαμε στο στρατόπεδο του εφεδρικού του Μακαρίου. Εκεί παραμείναμε μερικές ημέρες και στη συνέχεια πήγαμε στο Σταυροβούνι. Εκ των υστέρων, πληροφορηθήκαμε ότι είχαμε τους ίδιους ασυρμάτους. Εκείνοι Αμερικανικής κατασκευής και εμείς Ισραηλινής. Βρίσκονταν πάντα στην συχνότητα μας και παρακολουθούσαν -χωρίς να βγάζουν μιλιά- όλες τις μεταξύ μας συνομιλίες, όλο το διάστημα που πήγαμε στο αεροδρόμιο μέχρι που φύγαμε. Επιβεβαιώνεται αυτό από τις τρομερές παρεμβολές που μας έκαναν όταν φεύγαμε με σκοπό να μας δημιουργήσουν σύγχυση. Ενώ μέχρι τότε δεν είχαμε κανένα πρόβλημα. Μετά από αυτό και επειδή οι Ισραηλινής κατασκευής ασύρματοι είχαν συχνότητες πέραν αυτής των Αμερικανικής κατασκευής, αλλάξαμε περιοχή στους ασυρμάτους μας και δεν είχαμε πλέον κανένα πρόβλημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου