Η Ιστορία του Εγκέλαδου σε Φωκίδα και Λοκρίδα

Το έτος 426 π.Χ., το χειμώνα, ο αρχαίος κόσμος έζησε έναν από τους πιο καταστροφικούς σεισμούς που συντάραξε την περιοχή της Φθιώτιδος, και που έγινε αισθητός στην Αθήνα, προκαλώντας μάλιστα και μετατόπιση του νοτιοανατολικού τμήματος του Παρθενώνα που μόλις 12 χρόνια πριν είχε τελειώσει

Ο Στράβων περιγράφει τις συνέπειες του φοβερού αυτού σεισμού ως εξής. Οι θερμές πηγές της Αιδηψού και των Θερμοπυλών στέρεψαν για τρεις μέρες. Στους Ωρεούς (Βόρεια Εύβοια) κατέρρευσαν επτακόσιες οικίες και το παραθαλάσσιο τείχος. Η Σκάρφεια καταστράφηκε εκ θεμελίων, χίλιοι επτακόσιοι άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ στο Θρόνιον περίπου εννιακόσιοι. Καταστροφές έγιναν στον Εχίνο, στα Φάλαρα, στην Ηράκλεια, στη Λαμία και στη Λάρισα. Το τείχος της Ελάτειας ράγισε και στην Αταλάντη δημιουργήθηκε ρήγμα. Μια τριήρης τινάχτηκε από τα νεώρια και έπεσε πέρα από το τείχος.

Το έτος 347 π. Χ., σεισμός με ισχύ 6.0, βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς.

Σύμφωνα με μαρτυρία από τον Διόδωρο, όταν ο Φάλαικος ήταν στρατηγός των Φωκέων και προετοιμάζονταν οι στρατιώτες να σκάψουν γύρω από τον τρίποδα στους Δελφούς για να βρουν τους θησαυρούς του ναού του Απόλλωνα, έγιναν μεγάλοι σεισμοί που τρομοκράτησαν τους Φωκείς.

Αυτό θεωρήθηκε σαν ένα καθαρό σημάδι των Θεών ότι θα τιμωρούσαν τους ιερόσυλους.

Γι’ αυτό σταμάτησαν τα έργα. Ο Στράβων αναφέρει τα ίδια αλλά αποδίδει το γεγονός στην εποχή που στρατηγός των Φωκέων ήταν ο Ονόμαρχος, δηλαδή μερικά χρόνια νωρίτερα (-355 π. Χ.) (Γεωργιάδης 1904,Guidoboni et al. 1994).

Το έτος 279 π. Χ., σεισμός με ισχύ 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς.

Σύμφωνα με μαρτυρίες από τους Ιουστίνο, Παυσανία και Αππιανό κατά την επιδρομή του Βρέννου και της στρατιάς των Γαλατών στην περιοχή του Παρνασσού, μέρος του βουνού σχίστηκε από σεισμό και έπεσε στο Γαλατικό στρατό.

Φοβερή βροχή από κοφτερές πέτρες κατρακύλησε ανάμεσα τους προκαλώντας καταστροφές.

Όλη η περιοχή που κατείχε η στρατιά των Γαλατών δονούνταν βιαίως κατά το πλείστον μέρος της ημέρας (Hoff 1840, Γεωργιάδης 1904, Guidoboni et al.1994).

Το έτος 226 π. Χ., Σεισμός 6.4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο την Τιθωρέα, όπου της προκάλεσε και ρήγμα. Β. Παπαζάχος, Σεισμοί της Ελλάδος 2003.
Ο σεισμός αυτός έπληξε και το αρχαίο Κυτίνιο (σημερινό Παλαιοχώρι Δωριέων του Νομού Φθιώτιδος).
Και αυτό βεβαιώνεται από μια επιγραφή, που βρέθηκε στην Ξάνθο της Λυδίας, περιέχεται γράμμα από τους Δωριείς του Κυτινίου (ηγετική πόλη της αρχαίας Δωρίδας κείμενη στις βόρειες πλαγιές του Παρνασσού), στο οποίο μνημονεύεται σεισμός και ζητούν οικονομική ενίσχυση από τους εξ αίματος αδελφούς στην Ξάνθο.
Γράφουν ότι εκείνο τον καιρό, που ο Αντίγονος εισέβαλε στη Φωκίδα, μέρος από τα τείχη όλων των πόλεων της περιοχής κατέρρευσε από σεισμούς και οι νέοι άνδρες έτρεξαν για βοήθεια στο μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Είναι πιθανόν ο σεισμός αυτός να αποτελεί μέρος της ευρύτερης έξαρσης, όπου περιλαμβάνονται οι σεισμοί που κατέστρεψαν τα τείχη της Μελιταίας (που βρισκόταν στη βόρεια πλευρά της Όθρυος) για την οποία ο βασιλιάς των Αθαμάνων έδωσε δέκα ασημένια τάλαντα για να ανοικοδομηθούν τα τείχη αυτά.
Είναι επίσης πιθανόν σεισμοί της ίδιας ευρύτερης έξαρσης να συνδέονται με μια υποχώρηση της θάλασσας στην περιοχή της Λάρυμνας. 

Γι’ αυτήν, ο Πολύβιος αναφέρει ότι όταν ο Αντίγονος (γιος του Δημητρίου) έπλεε προς τη Λάρυμνα πραγματοποιήθηκε ασυνήθιστη υποχώρηση της θάλασσας, έτσι ώστε τα πλοία του βρέθηκαν στη στεριά (Bousquet 1988, Guidoboni et al. 1994).

Το έτος 361 μ. Χ., Σεισμός 6.8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, με επίκεντρο τους Δελφούς.

Για το σεισμό αυτό έχουμε την πληροφορία του Φιλοστόργιου ο οποίος γράφει ότι ο Ορειβάσιος, που είχε σταλεί από τον Αυτοκράτορα Ιουλιανό στους Δελφούς για να λάβει χρησμό, αναφέρει ότι το ωραίο παλάτι καταστράφηκε.
Δεν είναι πια σωστό ότι ο Απόλλωνας έχει σπίτι και ένα θάμνο δάφνης για τους χρησμούς και μια λαλούσα πηγή.

Ακόμη και το λάλον ύδωρ έχει στερέψει.
Υπάρχει μια επιγραφή από το Ναύπλιο που λέγει ότι η πόλη ξανασήκωσε κεφάλι όταν ο αυτοκράτορας εξασφάλισε την προστασία της από τους σεισμούς και τις θαλάσσιες καταστροφές στη βασιλική και τα άλλα κτίρια.
Σε μια άλλη περιγραφή, από την Κόρινθο, αναφέρεται ότι εργασίες αναστήλωσης έγιναν από τον αυτοκράτορα Φλάβιο Βαλεντινιανό.

Αρχαιολογικές ανασκαφές στην Κόρινθο και τη Ναύπακτο έφεραν στο φως πρόσθετες ενδείξεις γι’ αυτό το σεισμό (Guidoboni et al.1994).

Το έτος 551 την 7η ή 9η Ιουλίου μ. Χ., και σύμφωνα με τον Ιούλιο Σμίτιο , έγινε φοβερός σεισμός, του οποίου οι καταστροφές υπήρξαν φρικτές ιδίως στους παρά το Κρισαϊκό κόλπο τόπους (Κόλπο Σκάλας Σαλώνων , σημερινή Ιτέα), καθώς και στη Βοιωτία και στις ακτές του Μαλιακού κόλπου.
Από το φοβερό τούτο σεισμό καταστράφηκαν πολλά χωριά και οκτώ πόλεις, μεταξύ αυτών η Χαιρώνεια, η Πάτρα και η Ναύπακτος.
Σε πολλούς τόπους έγιναν ρήγματα , άλλα δε έκλεισαν αμέσως και άλλα παρέμειναν ανοικτά δυσκολεύοντας την συγκοινωνία.
Επηκολούθησαν και «Ποσειδώνιοι καταστροφαί». Παρά τον Μαλιακό κόλπο ή θάλασσα εισήλθε σε βάθος στις παρακείμενες πόλεις του Εχίνου και της Σκάρφειας όπου και τις κατέστρεψε προκαλώντας το θάνατο σε πολλούς κατοίκους.

Παρέμεινε δε η θάλασσα επί αρκετό χρονικό διάστημα υπέρ την επιφάνεια της γης. Όταν απεχώρησε άφησε τερατόμορφα ψάρια, που όταν ερχόντουσαν σε επαφή με τη φωτιά αλλοιωνόταν το σώμα τους και έτρεχε πύον!
Το γεγονός αυτό το σημειώνει και ο Προκόπιος ο Καισαρεύς.

Από δε τις πληγείσες από το σεισμό πόλεις και χωριά σκοτώθηκαν πολλές χιλιάδες άνθρωποι.

«Αμφί δε τα εκείνη χωρία, ου δη σχίσμα ωνόμασται και σεισμός υπερμεγέθης επιπεσών πλείω φόνον ανθρώπων ή πάση τη άλλη Ελλάδι ειργάσατο, μάλιστα επί τινά εορτήν. πανηγυρίζοντες γαρ έτυχον εκ πάσης της Ελλάδος ενταύθα τότε ένεκα συνειλεγμένοι πολλοί» (Προκ. Γοτ. Πόλ. Δ κεφ. 25 τελ. Ευαγρ. Δ’ 23. Seibel de gross Past zur Zeit Justinians I, σελ. 16 και εξής). Σύμφωνα με το καθηγητή κ. Παπαζάχο η ισχύς του σεισμού αυτού ήταν 7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ.

Το έτος 996 μ. Χ., έγινε καταστρεπτικός σεισμός στο Γαλαξίδι και στη γύρω περιοχή (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).

Το έτος 1509 μ. Χ., άλλος ισχυρός σεισμός συντάραξε τον τόπο (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).

Το έτος 1580 μ. Χ., σεισμός εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, που επέφερε μεγάλες ανατροπές και καταστροφές στο Γαλαξίδι, την Άμφισσα, την Ναύπακτο, το Λιδορίκι και σε όλες τις γειτονικές χώρες και μέχρι των Ιονίων νήσων νεκροί 3 (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).

Το έτος 1660 μ. Χ., άλλος καταστρεπτικός σεισμός εντάσεως 6,4 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ έγινε στη περιοχή, με επίκεντρο το Γαλαξίδι. Νεκροί 5 (Χρονικό Γαλαξιδίου αυτόθι).

Το έτος 1852 μ. Χ. 14 Ιουλίου, Ο σεισμός εντάσεως 6 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, προκάλεσε καταρρεύσεις βράχων κοντά στους Δελφούς και στην περιοχή μεταξύ της Γραβιάς και του Μαυρολιθαρίου καταστράφηκαν πολλοί οικισμοί όπου υπήρξαν 10 ανθρώπινα θύματα και σκοτώθηκαν πολλά αιγοπρόβατα από καταρρεύσεις βράχων.
Έγινε αισθητός στη Ζάκυνθο (Schmidt 1879α, Ambraseys and Jackson 1997).

Το έτος 1870 μ. Χ., 19 προς 20 Ιούλιο και ώρα 2, 40 πρωινή άλλος μεγάλος σεισμός έγινε στη Φωκίδα με διάρκεια τρεισήμισι χρόνια, που οι μετασεισμοί έφτασαν στον αριθμό των εβδομήντα χιλιάδων (70.000) εκ των οποίων οι 300 ήταν ισχυροί.

Μεγάλες καταστροφές έπαθαν το Χρισσό, οι Δελφοί, η Άμφισσα, η Ιτέα και τα άλλα χωριά αυτής.

Η επιφάνεια που σείσθηκε τότε υπολογίστηκε σε 2375 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και όλοι είχαν επίκεντρο τη κοιλάδα της Αμφίσσης.

Η διάρκεια των σεισμών αυτών υπήρξε η μακρότερη σε χρόνο από όλους που είχαν γίνει έως τότε.

Το έτος 1870 μ. Χ. 1 Αυγούστου, είχαμε καταστρεπτικό σεισμό εντάσεως 6,8 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ, στην Άνω Σουβάλα και στην Άμφισσα με 117 ανθρώπινα θύματα, κατολισθήσεις, ρήγματα και λοιπές καταστροφές .

1870 Στην Αράχοβα, σεισμός μεγέθους 6,8 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 120 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 380, ενώ περισσότερες από 2.000 οικοδομές κατέρρευσαν.

Ο σεισμός έγινε αισθητός στην Εύβοια και στην Αττική. Οι μετασεισμικές δονήσεις, ορισμένες από τις οποίες ήταν αρκετά ισχυρές, διήρκεσαν 3,5 χρόνια.

Το έτος 1894 μ. Χ., στη Λοκρίδα έγιναν δύο καταστρεπτικοί τεκτονικοί σεισμοί πάνω στο ίδιο ρήγμα της Αταλάντης, δηλαδή το ρήγμα έσπασε σε δύο κομμάτια. Ο πρώτος σεισμός που έγινε στις 8 Απριλίου και ώρα 4 π. μ., με μέγεθος 6,7 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και έσπασε το κομμάτι από Λάρυμνα μέχρι το χωριό Προσκυνάς

Ο σεισμός προκάλεσε μεγάλες καταστροφές και πολυάριθμες διαρρήξεις: α) κατά μήκος της Σκάλας, β) Μεταξύ Πευκοχωρίου και Μαλεσίνας, γ) Μεταξύ Μαρτίνου – Αταλάντης και δ) Στο Φαρμακόρευμα μεταξύ Λιβανάτων και Σκεντέραγα.

Αυτός ο σεισμός φόρτισε με τεκτονικές τάσεις το γειτονικό κομμάτι του ρήγματος (από Προσκυνά έως Αταλάντη) το οποίο και έσπασε στις 27 Απριλίου 1894 με σεισμό 6,9 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ.

Η νέα ισχυρότατη δόνηση είχε πολλά δευτερογενή φαινόμενα (καταστροφή σπηλαίων, αποξήρανση ή γένεση νέων πηγών, κατολισθήσεις, παλιρροιακά κύματα κ.λπ.). παρατηρήθηκε και θαλάσσιο κύμα (τσουνάμι), ύψους 3 μέτρων, το οποίο προχώρησε 1 χλμ. στη στεριά.

Ο σεισμός έγινε αισθητός ακόμη και στην Αθήνα, όπου σε πολλά σπίτια παρατηρήθηκαν ρωγμές

Εμφάνιση του ρήγματος της Λοκρίδας μήκους 55 km, που φτάνει μέχρι τη Λαμία και με δευτερογενείς κλάδους.

Τελικός απολογισμός των σεισμών Απριλίου 1894: Θύματα = 255 νεκροί, 146 σοβαρά τραυματισμένοι, Υλικές ζημιές = Κατάρρευση 3.783 σπιτιών.

Μέχρι σήμερα το ρήγμα της Αταλάντης δεν έχει δώσει …«σημεία ζωής».

Επίκεντρο και οι δύο σεισμοί είχαν τον Ευβοϊκό κόλπο. 

Τα θύματα από αυτό το σεισμό ήταν 255 άτομα. Πρακτικά διημερίδας-natura Σπερχειού – Μαλακού – 04 123
Το ρήγμα της Αταλάντης το μελέτησαν οι Pantosti et al. (2004).

Η ομάδα αυτή έσκαψε 3 ορύγματα κάθετα προς το ρήγμα κοντά στην πόλη της Αταλάντης και βρήκε αποδείξεις για 3 σεισμούς.

Ένας μεγάλος σεισμός έγινε μεταξύ 50 π. Χ – 230 μ. Χ, ένας άλλος κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα (770 – 1160 μ. Χ) και ο τελευταίος το 1894.

Αυτό σημαίνει ότι η περίοδος επανάληψης μεγάλων σεισμών είναι μεταξύ 540-1120 ετών.

Το έτος 1965 μ. Χ., στις 6 Ιουλίου, ο εγκέλαδος χτύπησε τη Φωκίδα με 6,3 βαθμούς της κλίμακος Ρίχτερ και είχε 1 νεκρό

Το έτος 1995 Στο Αίγιο, σεισμός μεγέθους 6,1 βαθμών. Έχασαν τη ζωή τους 20 άνθρωποι και προκλήθηκαν εκτεταμένες υλικές ζημιές. Ζημιές σε κατοικιες προκλήθηκαν και στη Φωκίδα

Πηγη : https://www.in.gr